De wederkomst van Saturnus - Deel 9: De Bron der Zielen

19 december 2021 - door Derek Gilbert

Deel 1 - Deel 2 - Deel 3 - Deel 4 - Deel 5 - Deel 6 - Deel 7 - Deel 8 - Deel 9 - Deel 10 - Deel 11
Deel 12 - Deel 13 - Deel 14 - Deel 15 - Deel 16 - Deel 17 - Deel 18 - Deel 19 - Deel 20 - Deel 21
Deel 22 - Deel 23 - Deel 24 - Deel 25 - Deel 26 - Deel 27 - Deel 28 - Deel 29 - Deel 30 - Deel 31
Deel 32 - Deel 33 - Deel 34 - Deel 35

We kunnen alleen maar speculeren, omdat het niet expliciet in de Bijbel staat, maar de aanbidding door de Hurriërs van goden uit de onderwereld op Urkesh kan de reden zijn dat Abraham erop stond dat Izaäk daar niet naar terug zou gaan:

En Abraham zeide tot zijn knecht, de oudste van zijn huisgezin, die de leiding had over alles wat hij had: "Leg uw hand onder mijn dij, opdat ik u moge doen zweren bij de Here, de God des hemels en God der aarde, dat gij voor mijn zoon geen vrouw zult nemen uit de dochters der Kanaänieten, onder wie ik woon, maar dat gij zult gaan naar mijn land en naar mijn bloedverwanten en een vrouw zult nemen voor mijn zoon Izaäk." De knecht zeide tot hem: Misschien zal de vrouw niet bereid zijn mij naar dit land te volgen. Moet ik dan uw zoon terugbrengen naar het land, waar gij vandaan zijt gekomen?" Abraham zeide tot hem: Ziet toe, dat gij mijn zoon niet daarheen terugvoert. De Heer, de God des hemels, die mij uit het huis mijns vaders en uit het land mijner verwanten genomen heeft, en die tot mij gesproken heeft en mij gezworen heeft: 'Aan uw nakomelingen zal ik dit land geven', zal zijn engel voor u uitzenden, en gij zult van daar een vrouw voor mijn zoon nemen. Maar als de vrouw u niet wil volgen, dan zult u vrij zijn van deze eed van mij; alleen mag u mijn zoon daar niet mee naar toe nemen." (Genesis 24:2-8, nadruk toegevoegd)

De route van Urkesh naar Harran naar Kanaän was bekend bij de Hurriërs, dus het is helemaal niet verwonderlijk dat Abraham die zou volgen. De Bijbel (en de archeologie) onthult dat de Hurriërs verspreid waren over alle landen in de Bijbel. We komen ze voor het eerst tegen in Genesis 14:1-16, waar we lezen over een militaire expeditie onder leiding van Kedorlaomer, de koning van Elam (west Iran), tegen de vijanden in de Transjordanië en rond de Dode Zee. De koning en zijn Mesopotamische bondgenoten versloegen een coalitie onder leiding van de koningen van Sodom en Gomorra, die in opstand waren gekomen tegen de heerschappij van Kedorlaomer nadat zij hem twaalf jaar lang hadden gediend. De slag werd waarschijnlijk gestreden even ten noorden van de Dode Zee, mogelijk op de vlakte tussen de berg Nebo en Jericho.[1]

Dit lijkt wat moderne politici een "politionele actie" van de koningen van het oosten zouden kunnen noemen om hun controle te doen gelden over de winstgevende handelsroute van Egypte naar Mesopotamië. De Koningsweg liep over het Sinaï-schiereiland, sloeg bij Akaba af naar het noorden, liep verder door de Arabah langs Petra, dan door de Transjordanië naar Damascus, en vandaar naar de Eufraat via Tadmor (Palmyra). In de dagen van Abraham en Lot beheerste Sodom, vrijwel zeker de ruïnes genaamd "Tall el-Hammam" ongeveer acht en een halve mijl ten noordoosten van de Dode Zee, het zuidelijke einde van de Jordaanvallei. De massieve muren van de stad omsloten ongeveer vijfentachtig hectare, en de bezette zone buiten de muren omvatte ongeveer 240 hectare.[2] Sodom was de grootste stad in de zuidelijke Levant na Hazor en Ashkelon. Ter vergelijking, Jeruzalem en Jericho besloegen in die tijd, respectievelijk, slechts twaalf en tien hectare.[3]

Wij hebben de geestelijke betekenis van Sodom elders behandeld.[4] Wij geloven dat de stad het centrum was van de aanbidding van Baäl Peor, de heer van de toegang tot de onderwereld (waarover later meer). Het relevante punt hier is dat de koningen van het oosten een serie veldslagen voerden tegen stammen die ofwel als Rephaïm werden geïdentificeerd ofwel in verband werden gebracht met de reuzen, voordat zij de confrontatie aangingen met troepen uit de steden van de vlakte in de vallei aan de overkant van de Jordaan vanaf Jericho. Dit is de meest logische plaats voor de veldslag, aangezien Sodom een uitstekende verdedigingspositie heeft op een uitloper die over de vlakte uitkijkt.

Het leger van Kedorlaomer trok zuidwaarts langs de Koningsweg tot aan de Rode Zee, en marcheerde toen noordwaarts door de Arabah en langs de westzijde van de Dode Zee. De eerste slag was tegen de Rephaïm bij Ashteroth-karnaim, een van de steden die genoemd worden als het centrum van Bashan, het koninkrijk dat geregeerd werd door Og, de laatste "van het overblijfsel van de Rephaïm."[5] De Mesopotamische strijdmacht kreeg ook te maken met stammen van Emim en Zamzummim, waarvan we in Deuteronomium leren dat zij "even groot waren als de Anakim," en net als de Anakim, verbonden waren met de Rephaïm. Andere veldslagen werden geleverd met de Amalekieten bij En-mishpat, een andere naam voor Kadesh, waar de Israëlieten vele jaren doorbrachten tijdens hun omzwervingen in de woestijn, en tegen de Amorieten bij Hazazon-tamar, geïdentificeerd als Ein Gedi aan de westzijde van de Dode Zee.[6]

Er was nog een andere veldslag, en het is deze die onze belangstelling trekt: Voordat het leger uit het oosten zich naar het noorden wendde om de Amalekieten en Amorieten tegemoet te treden, trof het "de Horieten in hun heuvelland Seïr tot aan El-paran aan de grens van de woestijn."[7] Dit vers plaatst de Horieten in de buurt van de berg Sinaï in de tijd van Abraham. "Paran" was een alternatieve naam voor de Sinaï,[8] en "Seïr" verwijst in het algemeen naar het land van Edom, waar het Shara-gebergte oprijst langs de oostzijde van de Arabah-vallei die de Dode Zee met de Rode Zee verbindt.

Velen geloven dat de berg Sinaï de berg is die Jebel al-Lawz wordt genoemd in Saudi-Arabië. We zullen dat in een volgend boek behandelen, maar voor nu is het belangrijke detail het verband tussen Sinaï, Seïr, Paran, en de Horieten. Waarom is dit belangrijk? Omdat de Horieten, zoals je waarschijnlijk al geraden hebt uit de gelijkenis van de namen, dit Hurriërs waren.[9] En dat bevestigt de aanwezigheid van dit volk, hun cultuur, en hun religie in het Heilige Land eeuwen voordat Mozes en de Israëlieten uit Egypte ontsnapten. Inderdaad vertelt de Bijbel ons dat de bewoners van het land afstammen van Seïr de Horiet,[10] die blijkbaar zijn naam gaf aan de streek ten zuiden van de Dode Zee. Tot op de dag van vandaag wordt de berg Hor, waar Mozes' broer Aäron stierf en begraven werd, geïdentificeerd als Jabal Hārūn, een van de toppen die uitkijken over Petra in Jordanië.[11]

De Hurriërs in de Transjordanië ten tijde van Abraham werden verdreven door de nakomelingen van Esau.[12] Maar zij bleven tot in de tijd van David de baas over twee belangrijke steden in Israël: Sichem en Jeruzalem.

Hoofdstuk 34 van het boek Genesis beschrijft een onaangenaam treffen tussen de familie van Jakob en de burgers van Sichem, dat werd geregeerd door "Hamor de Hiviet". De Septuagint vertaling van het vers gebruikt echter het Griekse woord Chorraios, wat betekent dat de Joodse vertalers waarschijnlijk werkten met een oudere Hebreeuwse tekst die Hamor beschreef als ḥōrî in plaats van ḥivî - met andere woorden, Hurriaan en niet Hiviet. [13] Geleerden hebben erop gewezen dat de gewoonte van een echtpaar om samen bij of in de buurt van de groep van de vader van de echtgenoot te gaan wonen, hoewel dit geen typisch Israëlitische gewoonte is, wordt dit bevestigd in Hurrische teksten die zijn gevonden in Nuzi,[14] een oude Mesopotamische stad in de buurt van het moderne Kirkuk, Irak.

Even terzijde: Geloof het of niet, de Hivieten uit het Oude Testament waren eigenlijk Grieken. Het Hebreeuwse ḥivî is waarschijnlijk afgeleid van Hiyawa,[15] een Luwische (Zuid-Anatolische) vorm van Ahhiyawa, de Hettitische naam voor de Achaeërs, die de Myceense Grieken waren in de heldendichten Ilias en Odyssee van Homerus. Korte vorm vergelijking: Hiviet = Hiyawa = Ahhiyawa = Achaeër = Griek.

Dit helpt weer om de aanwezigheid van Anakim in Kanaän te verklaren in de dagen van Jozua, ongeveer tweehonderd jaar voor de Trojaanse oorlog: De naam Anakim is afgeleid van anax, een Grieks zelfstandig naamwoord met vier betekenissen: "de goden, Homerische helden, de meester des huizes en scheepsmeesters)."[16] De Anakim, die waarschijnlijk ongeveer vijfhonderd jaar voordat Jozua en de Israëlieten hen uit het heuvelland van Kanaän verjoegen in Egyptische teksten werden genoemd,[17] waren een erfelijke heersende klasse, een voor-Griekse aristocratie in Kanaän. [18] Niet verrassend is dat uit aardewerk en DNA-bewijs[19] blijkt dat de Filistijnen, een doorn in het oog van de Israëlieten vanaf de tijd van de Richteren tot aan de regering van David, ze van oorsprong Myceense Grieken waren, afkomstig van Kreta en het Griekse vasteland.[20]

Maar terug naar Sichem: geleerden merken op dat Hamors naam, die "ezel" betekent, waarschijnlijk niet door een Israëlitische schrijver in het Genesis-verslag is opgenomen als een belediging, zoals we zouden kunnen vermoeden, maar als een verwijzing naar de gewoonte in het Nabije Oosten om een ezel te offeren om een verdrag te bekrachtigen.[21] Het vooruitzicht van een overeenkomst met Jakobs familie is wat de mannen van Sichem ertoe bracht om in te stemmen met besnijdenis. "Zal hun vee, hun bezittingen en al hun beesten niet van ons zijn? Laat ons slechts dit met hen overeenkomen, en zij zullen bij ons wonen."[22]

Tegen de tijd van Jakob in de negentiende eeuw v.Chr. bracht een toevloed van proto-Indo-Ariërs in het Nabije Oosten nieuwe goden en een heersende eliteklasse naar het Hurrische thuisland in de regio van de rivier de Khabur, en uiteindelijk naar alle bijbelse landen. De Hurriërs ontwikkelden zich tot een regionale macht met een koninkrijk in het noorden van Mesopotamië, Mitanni genaamd. Tussen de zeventiende en veertiende eeuw v. Chr. wedijverde Mitanni met Egypte en het Hettitische rijk in grootte en macht, en streed met beide om de controle over wat later het Heilige Land zou worden. Het relevante punt hier is dat de Hurriërs de verering van de verdragsgod Mitra in de Levant introduceerden,[23] en het schijnt dat Sichem eeuwenlang een belangrijk cultuscentrum voor deze god was.

Meer dan vierhonderd jaar later kwam de stad Sichem in opstand tegen de familie van Gideon. Ondanks het feit dat hij met zijn dappere bende van driehonderd het land had bevrijd van de plunderende Midianieten, steunde het volk van Sichem, dat zich nog steeds identificeerde als zonen van Hamor,[24] een toneelstuk van Abimelech, de zoon van Gideon bij zijn Sichemitische bijvrouw, om zijn halfbroers te doden en de vestiging van een heersende dynastie te voorkomen - iets waarop werd gezinspeeld door de naam van Abimelech, die "Mijn Vader de Koning" betekent.

Het boek Richteren verhaalt dat "zodra Gideon gestorven was, het volk Israël zich weer naar de Baäls keerde en Baäl-berith tot hun god maakte"[25]. "Baäl-berith" betekent "heer van het verbond", een beschrijvende term voor de Hurrische verdragsgod, Mitra. En met geld uit den tempel van Baäl-berith werden de moordenaars van Gideons zonen betaald:

En zij gaven hem zeventig zilverlingen uit het huis van Baäl-Berith, waarmee Abimelech waardeloze en roekeloze mannen huurde, die hem volgden. En hij ging naar het huis van zijn vader te Ophrah en doodde zijn broeders, de zonen van Jerubbaal, zeventig mannen, op één steen. (Rechters 9:4-5a)

De geestelijke betekenis van Sichem, waarvan wordt getuigd in teksten die duizend jaar vóór de Exodus werden geschreven, is een te groot verhaal om in een paar alinea's te vertellen, maar we kunnen de aandacht vestigen op enkele belangrijke gebeurtenissen die in de stad plaatsvonden:

• God verscheen aan Abraham bij de Eik van Mora, op een heuvel die over Sichem uitkeek (waarschijnlijk de berg Gerizim), om te bevestigen dat Hij het land aan Abrahams nakomelingen zou geven (Genesis 12:6-7).
• Jakob begroef de terafim die Rachel van haar vader had gestolen onder die eik (Genesis 35:4).
• God zei tegen Mozes en Jozua dat ze de berg Gerizim en de berg Ebal, die over de stad uitkijken, respectievelijk de bergen van de zegen en van de vloek moesten noemen (Deuteronomium 11:29).
• Jozua hernieuwde het verbond met God te Sichem (Jozua 24:1-28), vermoedelijk op de berg Ebal (v. 26: "Het heiligdom van de HEER").
• De Samaritanen wonen tot op de dag van vandaag op de berg Gerizim (wat niet dezelfde berg is als de berg van de zegen in Jozua's tijd, maar dat is een onderwerp voor een andere keer), en geloven dat de Joden afstammen van een factie die in de elfde eeuw de hogepriester Eli volgde naar Shiloh, en zich zo het priesterschap toe-eigende van de zonen van Aaron's kleinzoon Phinehas.[26]

De afgoderij van de Israëlieten slechts een paar eeuwen later moet als een overwinning hebben geleken op de opstandige kleingoden van de heidenen. Tot op de dag van vandaag is Sichem (het huidige Nabloes) een strijdpunt tussen Israëli's en Palestijnen - en natuurlijk ook tussen opstandige vorsten en machten en de God die hen geschapen heeft.

Evenzo is de strijd om de stad waar God Zijn Naam heeft geplaatst, Jeruzalem, al eeuwenoud. God gaf bijna vierduizend jaar geleden te kennen dat Hij deze stad wilde opeisen, toen Hij Abraham opdracht gaf Izaäk naar de berg Moriah te brengen. Gebaseerd op 2 Kronieken 3:1, kunnen we dit identificeren als de locatie van de dorsvloer van Araunah de Jebusiet, gekocht door David op bevel van de engel van YHWH, overgeleverd door de profeet Gad. Dit stuk grond is de plaats waar Salomo de Tempel bouwde.[27] Zoals u weet, wordt die zevenendertig hectare onroerend goed tot op de dag van vandaag fel betwist door Joden, Moslims, en verschillende denominaties van Christenen.

Hier is het stukje dat het verhaal met dit hoofdstuk verbindt: Het wordt door geleerden aanvaard dat de naam "Araunah" in 2 Samuël 24 ("Ornan" in 1 Kronieken 21) waarschijnlijk geen eigennaam is, maar een titel gebaseerd op het Hurrische woord ewri-, dat "heer" of "heerser" betekent.[28] Met andere woorden, Araunah was waarschijnlijk de koning van de Jebusieten in Jeruzalem. Hij kan zelfs een priester-koning zijn geweest, want er zijn bewijzen uit de oude wereld dat dorsvloeren werden beschouwd als portalen/punten van contact tussen deze wereld en het geestenrijk.[29]

Interessant is dat er een grot is onder de Rotskoepel, direct onder de eerste steen, waarvan wordt aangenomen dat het de plaats is waar David zijn offer bracht nadat hij Araunah's dorsvloer had gekocht. De grot wordt al in 333 na Christus vermeld door een anonieme pelgrim uit de buurt van Bordeaux, Frankrijk,[30] maar sinds de Middeleeuwen wordt het de Bron der Zielen genoemd, gebaseerd op een Islamitische legende dat men de geesten van de doden kan horen in afwachting van de Dag des Oordeels - vergelijkbaar met de zielen die gedood waren voor het woord van God, die van onder het altaar in de hemel roepen bij de opening van het vijfde zegel in Openbaring 6:9-11.

Kunnen we deze grot onder de Tempelberg in verband brengen met de Hurrianen van drieduizend jaar geleden? Nee, nog niet. We weten niets over het vroege gebruik van de grot. Zoals je kunt raden, stuit archeologie onder de Rotskoepel op hevig verzet en vooral werk dat een Israëlitische aanwezigheid op de Tempelberg vóór 1967 zou kunnen bevestigen. Maar die mogelijkheid wijst ons wel de weg naar het volgende artikel, waar we zullen zien waarom deze Hurriaanse connectie tussen de Kaukasus en het Heilige Land zo belangrijk is.

Volgend deel: Rituele putten en Rephaim

Eindnoten:

^[1] For the location of Sodom at Tall el-Hammam, Jordan, about 8.5 miles northeast of the Dead Sea, see Steven Collins and Latayne C. Scott, Discovering the City of Sodom: The Fascinating, True Account of the Discovery of the Old Testament’s Most Infamous City (New York: Howard Books, 2013).

^[2] Collins & Scott, op.cit., p. 157.

^[3] Leen Ritmeyer, “Chart Showing Relative Sizes of Major Cities in the Levant.” Steven Collins, Carroll M. Kobs, and Michael C. Luddeni, The Tall Al-Hammam Excavations: An Introduction to Tall al-Hammam with Seven Seasons (2005–2011) of Ceramics and Eight Seasons (2005–2012) of Artifacts, Vol. 1 (Winona Lake, IN: Eisenbrauns, 2015), pp. 173, 174.

^[4] Gilbert & Gilbert (2019), op.cit., pp. 51–72.

^[5] Deuteronomy 3:11.

^[6] 2 Chronicles 2:20.

^[7] Genesis 14:6.

^[8] Deuteronomy 33:2, Habakkuk 3.

^[9] Nicolas Wyatt, “A Ritual Response to a Natural Disaster: KTU 1.119.31 = RS 24.266.31 Revisited.” Ugarit-Forschungen 50 (2019), p. 454.

^[10] Genesis 36:20.

^[11] Josephus, Antiquities of the Jews 4.4.7.

^[12] Deuteronomy 2:12, 22.

^[13] Nicolas Wyatt, “The Story of Dinah and Shechem.” In The Archaeology of Myth (London: Equinox, 2010), p. 20.

^[14] Ibid.

^[15] Billie Jean Collins, “The Bible, the Hittites, and the Construction of the ‘Other’.” In Tabularia Hethaeorum: Hethitologische Beiträ ge Silvin Koš ak zum 65. Geburtstag. Dresdner Beiträgezur Hethitologie 25 (Wiesbaden: Harrasowitz, 2007), p. 154.

^[16] E. C. B. MacLaurin, “Anak/ʾανξ.” Vetus Testamentum , Vol. 15, Fasc. 4 (Oct., 1965), p. 472.

^[17] “The Execration of Asiatic Princes.” In J. B. Pritchard (Ed.), Ancient Near Eastern Texts Relating to the Old Testament (Princeton, NJ: Princeton University Press, 1969), p. 328.

^[18] MacLaurin, op. cit., pp. 469–470, 474.

^[19] Feldman et al, “Ancient DNA Sheds Light on the Genetic Origins of Early Iron Age Philistines.” Science Advances , Vol. 5, no. 7 (2019). https://advances.sciencemag.org/content/5/7/eaax0061/tab-pdf, retrieved 2/20/21.

^[20] “The Philistines in Canaan and Palestine.” Luwian Studies . https://luwianstudies.org/the-philistines-in-canaan-and-palestine/, retrieved 2/20/21.

^[21] Martin Noth, “Old Testament Covenant-making in the Light of a Text from Mari.” In The Laws of the Pentateuch and other Essays (Edinburgh: Oliver & Boyd, 1966), pp. 108–17.

^[22] Genesis 34:23.

^[23] Wyatt (2010), op. cit., p. 21.

^[24] Judges 9:28.

^[25] Judges 8:33.

^[26] Robert T. Anderson and Terry Giles, The Keepers: An Introduction to the History and Culture of the Samaritans (Peabody, MA: Hendrickson Publishing, 2002), pp. 10–12.

^[27] See 2 Samuel 24:18–25 and 1 Chronicles 21:18–30.

^[28] Michael T. Winger, The “God of the Fathers” and Self-Identification in the Hebrew Bible (PhD dissertation: UCLA, 2017), p. 81.

^[29] We discuss threshing floors as portals in Veneration , especially pp. 109–126.

^[30] Jerome Murphy-O’Connor, The Holy Land: An Oxford Archaeological Guide from Earliest Times to 1700 , 5th edition (Oxford: Oxford University Press, 2008), p. 97.

Bron: The Second Coming of Saturn Part 9: The Well of Souls » SkyWatchTV