www.wimjongman.nl
De mythe van de hongersnood in Gaza
Woensdag 7 mei 2025
Om dit alles beter te begrijpen, sprak ik met Nicholas Haan, die het classificatiesysteem voor voedselonzekerheid ontwierp dat de basis vormde voor de IPC. Haan is vrijwilliger bij de FRC, was een van de auteurs van het rapport dat de analyse van USAID afkeurde en is de belangrijkste technisch adviseur in een VN-initiatief om de IPC toe te passen op gebieden als gezondheid, hygiëne en huisvesting.
Hongersnood is, net als genocide, fascisme en dictatuur, een woord dat gevoelig is voor retorisch misbruik, waardoor de betekenis ervan kan worden afgezwakt of zelfs omgekeerd. “Mijn doel was om hongersnood van een retorisch woord te maken tot een technische term”, vertelde Haan mij. “Als de IPC nu het woord hongersnood gebruikt, bedoelen we ook echt hongersnood.”
Het succes van de IPC in de afgelopen twintig jaar is te danken aan het feit dat het werkt. En omdat het werkt, hebben malafide regeringen en gewapende groeperingen geprobeerd het te saboteren. Reuters meldde vorig jaar dat toen de heersende junta in Myanmar verschillende voedselonderzoekers arresteerde, het IPC gedwongen werd hun rapporten over het land van het internet te verwijderen. In Jemen kaapten Houthi-troepen in 2023 het IPC-proces om de voedseltekorten te overdrijven en hulpzendingen af te dwingen, die vervolgens werden gestolen door Iran gesteunde milities.
“Politici zullen om hun eigen redenen informatie manipuleren. Dat is een waarheid als een koe”, zei Haan tegen mij. Het beste antwoord is volgens hem dat de IPC zijn normen en de duidelijkheid van zijn boodschap handhaaft. ”Het belangrijkste, krachtigste en meest noodzakelijke instrument om dit te bereiken is de waarheid. Als je de waarheid opgeeft, geef je alle morele autoriteit op om een einde te maken aan het lijden.” Hij wilde geen commentaar geven op de hongersnoodverklaring van Fakhri en de andere VN-functionarissen.
Sinds het staakt-het-vuren in Gaza is mislukt en Israël zijn offensief heeft hervat, heeft de ondersecretaris voor humanitaire zaken van de VN zijn excuses aangeboden aan de Gazanen omdat hij “niet in staat was de internationale gemeenschap te bewegen om dit onrecht te voorkomen.” In het weekend weigerde de VN een Amerikaans-Israëlisch plan om hulp rechtstreeks aan burgers te leveren. Dinsdag beschuldigde een hoge Hamas-functionaris Israël van het voeren van een “honger-oorlog.”
Het verhaal over de hongersnood in Gaza is als de spreekwoordelijke bel wat niet meer kan worden teruggedraaid. In september schreef ProPublica ten onrechte: “De VN heeft in delen van Gaza de hongersnood uitgeroepen.” Toen ik vroeg of de journalist die het artikel had geschreven de rapporten van het FRC van afgelopen zomer had gelezen, zei een woordvoerder van ProPublica dat het bij zijn berichtgeving blijft, onder verwijzing naar verklaringen van VN-functionarissen die geen deel uitmaken van het IPC-proces en een vervolgrapport van het FRC in november. Maar dat rapport waarschuwde, net als de andere rapporten daarvoor, voor een “grote kans” op hongersnood, niet dat er hongersnood was uitgebroken.
The New Yorker heeft ongeveer twintig interviews gepubliceerd waarin werd verwezen naar hongersnood of uithongering in Gaza, en drie waarin het IPC-systeem en de gezaghebbende rol van de FRC aan de orde kwamen. In al die berichtgeving heeft The New Yorker nooit melding gemaakt van de afwijzing door de FRC van de analyse van USAID of van haar oordeel dat er geen hongersnood was.
Zoals Haan en zijn FRC-collega's vorig jaar schreven over de onduidelijke cijfers van USAID: “De grote onzekerheid wordt nog versterkt door verschillende lagen van aannames.” Sinds het bloedbad van Hamas op 7 oktober 2023 hebben zich zoveel onvoorstelbare tragedies voltrokken, maar hongersnood in Gaza is daar niet een van.