Echo's van Babel: Wanneer de mens torens bouwt met code's

Door PNW-medewerkers 6 mei 2025

Alles wijst erop dat kunstmatige intelligentie het wonder van onze tijd is: een digitaal wonder dat belooft de productiviteit te verhogen, de gezondheidszorg te revolutioneren, juridische processen te automatiseren en meer content te genereren dan we ooit zouden kunnen lezen. Het wordt geprezen als de volgende grote sprong voorwaarts in de ontwikkeling van de mensheid. Maar wat als deze sprong voorwaarts ook een sprong in een zorgvuldig gecodeerde valstrik is? Wat als AI niet alleen in staat is om onze wereld vorm te geven, maar ook om ons te hervormen?

De waarheid is dat AI niet zomaar een nieuw instrument is in de technologische vooruitgang. Het is een spiegel – en een vergrootglas – van de waarden, intenties en ideologieën van de makers. Het werkt niet in een vacuüm; het leert van door mensen samengestelde datasets en wordt getraind op basis van enorme hoeveelheden informatie, zowel nuttig als schadelijk, waarheidsgetrouw als misleidend. En daar schuilt het gevaar: niet alleen in de kracht die AI bezit, maar ook in de handen die het vormgeven en de geesten die het beïnvloedt.

Van assistent tot autoriteit

Ooit beschouwd als een behulpzame assistent – die agenda's beheert, e-mails schrijft of onderzoek samenvat – is AI nu aan het veranderen in een bron van autoriteit. Mensen gebruiken AI niet langer alleen om inhoud te genereren, ze stellen er ook levensvragen aan. Wat moet ik geloven over gender? Wat is de beste filosofie om te volgen? Wat leert de geschiedenis ons over rechtvaardigheid, leiderschap of moraliteit? En in veel gevallen accepteren ze het antwoord van AI als neutrale waarheid.

Maar AI is niet neutraal. Het wordt gevormd door de datasets waarop het is getraind, die zelf een weerspiegeling zijn van culturele, politieke en ideologische vooroordelen. Wanneer die vooroordelen sterk in één richting neigen – wat vaak het geval is – worden de outputs van AI minder een evenwichtige weergave van de waarheid en meer een gefilterde lens die de gebruiker op subtiele wijze naar bepaalde overtuigingen leidt.

De stille oorlog om het wereldbeeld

Voor christenen en mensen met een bijbelse wereldvisie zou dit bijzonder alarmerend moeten zijn. AI wordt ontwikkeld in een steeds meer postchristelijke samenleving. Daardoor weerspiegelen de waarden die in AI-systemen worden ingebouwd vaak seculier humanisme, progressieve moraal en relativistische ethiek.

Als je een AI vraagt om te definiëren wat het betekent om een goed mens te zijn, kan het je een versie van moraliteit geven die volledig losstaat van de bijbelse concepten van zonde, berouw, verlossing en de soevereiniteit van God. Het kan levensstijlen en keuzes bevestigen die in strijd zijn met de Schrift – niet uit rebellie, maar simpelweg omdat het dat heeft 'geleerd' van de meerderheid van zijn input.

En wanneer christenen met AI omgaan – of dat nu via nieuwsoverzichten, educatieve hulpmiddelen of zelfs assistenten voor het schrijven van preken is – kunnen ze onbewust deze alternatieve wereldbeelden overnemen en geleidelijk hun eigen overtuigingen aanpassen aan de logica van de machine. Op deze manier wordt AI niet alleen een hulpmiddel voor informatie, maar ook een leraar voor transformatie. Stil en onzichtbaar maakt het mensen tot discipelen.

Een samenleving gestuurd door code

Het diepere probleem is niet alleen dat AI vooroordelen kan weerspiegelen, maar dat het de hele infrastructuur zal bepalen van hoe we toegang krijgen tot de waarheid en deze verwerken. AI bepaalt nu al welke artikelen u in uw nieuwsfeed te zien krijgt, welke antwoorden in uw zoekresultaten verschijnen en welke inhoud wordt gemarkeerd of gefilterd. Zodra AI is ingebed in scholen, ziekenhuizen, advocatenkantoren, overheidsinstanties en zelfs kerken, zal het niet alleen invloed hebben, maar ook het filter worden waardoor een groot deel van het moderne leven stroomt.

En als de architecten van deze AI een gemeenschappelijk wereldbeeld hebben – een wereldbeeld dat absolute waarheid verwerpt, moreel relativisme omarmt en traditioneel geloof als regressief beschouwt – dan zal dat wereldbeeld worden gesystematiseerd in bijna elke digitale ontmoeting.

Dit is geen sciencefiction. Het gebeurt nu al. Van educatieve chatbots die kritische gendertheorie promoten als vaststaande wetenschap, tot beeldgeneratoren die de geschiedenis herschrijven omwille van ideologische inclusiviteit, AI versterkt op subtiele wijze een nieuw cultureel narratief. Een narratief dat vaak haaks staat op de historische christelijke leer. De zorg is niet dat AI openlijk slecht is, maar dat het het perfecte medium is geworden om het 'nieuwe normaal' zonder discussie te versterken.

AI als God?

Dit alles roept een prangende theologische vraag op: wat gebeurt er in een samenleving die niet langer naar God kijkt voor antwoorden, maar in plaats daarvan naar AI?

Door de geschiedenis heen is de mensheid in de verleiding gekomen om de Schepper te vervangen door het geschapene – om goddelijke wijsheid in te ruilen voor door mensen gemaakte afgoden. In onze tijd is de nieuwe afgod intelligentie zelf. We kijken steeds meer naar AI, niet alleen voor gemak, maar ook voor betekenis, autoriteit en zingeving. Mensen vertrouwen erop dat de machine hen vertelt hoe ze moeten leven, wat ze moeten denken en wie ze moeten worden. En ze doen dat met bijna religieuze toewijding.

Dit is niet alleen gevaarlijk, het is afgoderij.

In Romeinen 1 waarschuwt Paulus dat wanneer mensen de waarheid van God onderdrukken, hun denken zinloos wordt en hun hart verduisterd raakt. Ze ruilen de glorie van de onsterfelijke God in voor beelden – en in de wereld van vandaag zijn die beelden digitaal. Het scherm straalt niet met goddelijk licht, maar met de verleiding van door machines gegenereerde wijsheid die nooit haar eigen aannames in twijfel trekt.

We bouwen niet alleen AI, we buigen ervoor. En daarmee lopen we het risico minder menselijk, minder kritisch en uiteindelijk minder vrij te worden.

Een oproep tot onderscheidingsvermogen en betrokkenheid

Wat kunnen we doen? Ten eerste mogen christenen AI niet negeren of afdoen als een voorbijgaande trend. Het is echt, het is krachtig en het geeft de toekomst een nieuwe vorm. Maar we mogen ons ook niet uit angst terugtrekken of ons uit de strijd terugtrekken.

We moeten waakzame beheerders van technologie zijn, geen passieve consumenten. Dat betekent dat we onze kinderen moeten leren kritisch na te denken over wat ze horen van digitale stemmen. Het betekent dat we christelijke alternatieven moeten ontwikkelen die bijbelse waarden integreren in AI-tools. Het betekent dat we de aannames achter door AI gegenereerde content moeten uitdagen en weigeren deze ons wereldbeeld te laten dicteren.

We moeten ook de waarheid spreken in het openbaar. AI mag dan geavanceerd zijn, maar het kan het beeld van God in de mensheid niet nabootsen, noch het evangelie van Jezus Christus verkondigen. Alleen de kerk kan dat.

De inzet is eeuwig

AI is niet alleen een strijd om banen of gemak – het is een strijd om de waarheid, om autoriteit en uiteindelijk om zielen. We gaan een tijdperk binnen waarin miljoenen mensen onbewust bijbelse wijsheid zullen inruilen voor door machines bedachte ideologieën. En als we niet oppassen, kunnen zelfs gelovigen kunstmatige redeneringen gaan verwarren met goddelijke openbaringen.

Laten we niet achter het stuur in slaap vallen. Laten we wijs zijn als slangen en onschuldig als duiven. Laten we alle beschikbare middelen gebruiken om de waarheid te bevorderen, maar laten we nooit het middel tot de waarheid maken.

Want uiteindelijk is AI geen God. Het is niet alwetend, het is niet rechtvaardig en het is niet eeuwig. Maar onze God is dat wel.

En Hij spreekt nog steeds – duidelijker, krachtiger en trouwer – dan welke machine dan ook ooit zou kunnen.

Bron: Echoes Of Babel: When Man Builds Towers With Code