'Jenin is Gaza niet - ze doen zich voor als speelgoedsoldaatjes'

De commandant van de regionale Menashe (Jenin) brigade van de IDF, kolonel Arik Moyal, is vastbesloten om een einde te maken aan de huidige golf van terreuraanslagen. In zijn eerste interview sinds hij deze positie bekleedt, vertelt hij Israel Hayom dat hij ervan overtuigd is dat de inwoners van Jenin een hekel hebben aan het vluchtelingenkamp dat een synoniem is geworden voor Palestijns verzet.

Door Yoav Limor - 15 april 2022

In de afgelopen weken is Jenin het belangrijkste centrum van terreur geworden in Samaria, en als gevolg daarvan, het belangrijkste aandachtspunt van IDF-activiteiten. De terrorist die de aanslag in Bnei Brak pleegde, kwam uit het dorp Yabed, dat in het gebied ligt, en de terrorist die vorige week de aanslag in Tel Aviv pleegde, kwam uit het vluchtelingenkamp van Jenin.

Deze twee terreuraanslagen brachten de IDF en de veiligheidsdienst Shin Bet ertoe Noord-Samaria aan te vallen. Veel troepen werden naar de sector overgebracht in een poging de golf van terreur te stoppen. De vrees is dat verdere terreuraanslagen een bredere operatie zullen vergen die ook andere sectoren in Judea en Samaria, en misschien ook Oost-Jeruzalem en de Gazastrook, zou doen ontvlammen.

Het is een gecompliceerde veiligheids-civiel-economische inspanning, waarbij getracht wordt onderscheid te maken tussen degenen die betrokken zijn bij terrorisme en degenen die alleen maar uit zijn op werk, en tussen verschillende sectoren. Het zwaartepunt ligt nu in het Jenin-gebied, waar de missie is gedefinieerd als "het voorkomen van de volgende terreuraanslag tegen elke prijs," volgens de commandant van de Menashe (Jenin) Brigade, kolonel Arik Moyal.

In een exclusief interview met Israel Hayom, zijn eerste sinds hij zijn functie begon, zegt Moyal dat er geen beperkingen zijn op zijn operationele activiteiten, en die zullen er ook niet komen. "We zullen opereren op elke plaats die nodig is, en op elk moment," verduidelijkt hij. "Onze missie is om de golf te stoppen, en de rust in deze sector terug te brengen. We zullen niet stoppen tot het gebeurd is, het zal zo lang duren als nodig is."

Wachten op de dag erna

Hij is 41, getrouwd met Emunah (wiens broer, Lt. Amichai Merhavia, werd gedood in de Tweede Libanonoorlog van 2006 bij de Slag om Bint Jbeil, waar Maj. Roi Klein op een handgranaat sprong om zijn troepen te redden, en werd gedood), en een vader van acht (de oudste is 14, de jongste is acht maanden). Hij komt oorspronkelijk uit Beersheba en woont nu in Kfar Tapuach. Hij ging bij de speciale troepen van de Nahal Brigade ("Zou je geloven dat ze daar een Marokkaan als ik aannamen?"), en voerde uiteindelijk het bevel over de eenheid. Hij was bataljonscommandant van de Nahal en operationeel commandant van het Zuidelijk Commando, terwijl hij tegelijkertijd een MBA afrondde.

Moyal is al vier weken achter elkaar niet thuis geweest voor shabbat, sinds het begin van de huidige terreurgolf. Gebeurtenis volgt op gebeurtenis, en elke dag brengt de operaties voor de volgende nacht. Hij leeft van een paar uur slaap, en vele koppen koffie. Maar ondanks de intensiteit, zorgt hij ervoor om ontspannen over te komen, en, het belangrijkste is, dat hij spreekt onder vier ogen. Hij begrijpt dat de verantwoordelijkheid op hem rust, maar hij heeft niet alle waarheid in pacht.

Het is de moeite waard om naar hem te luisteren. Zij die hem ervan beschuldigen zich in te houden of met de ogen te knipperen in het aangezicht van de terreur, kennen de man niet en begrijpen niet waar hij het over heeft. Als inwoner van Tapuach, een van de meest ideologische nederzettingen in Samaria, hoef je hem niet te leren over vastberadenheid. Aan de andere kant begrijpt hij dat het leven in deze sector ingewikkeld is, en dat de Palestijnen hiermee nergens heen gaan.

"We kunnen de hele tijd voortvluchtigen doden. Dat is echt geen probleem. Ik kan elke operatie beëindigen met gewonden aan de andere kant, maar het zal tot niets leiden," zegt hij. "Het is mijn plicht om het bredere plaatje te zien. Om te begrijpen dat elke gebeurtenis met gewonden mijn sector in brand kan zetten, en misschien wel heel Judea en Samaria. Dat willen we voorkomen, en daarom is vanuit mijn perspectief een arrestatieoperatie die eindigt zonder slachtoffers een prestatie - en dat is wat ik eis van mijn troepen."

Hij is ervan overtuigd dat commandanten in het veld de plicht hebben om naar de lange termijn te kijken. Om ook aan de dag erna te denken. Om de gevoeligheid te begrijpen. "Op lange termijn willen we dat er hier een andere realiteit komt. De economie van Jenin is de laatste jaren dol gedraaid. Op zaterdag komen meer dan 3000 Arabisch Israëlische voertuigen binnen via het Jalama [Gilboa] checkpoint. Zij komen inkopen doen, en laten miljoenen shekels achter in Jenin. De winkels en de handel bloeien. De huurprijzen zijn torenhoog, en de opbrengst ook. Het is goed voor de lokale economie, en het is goed voor ons, want zij hebben iets te verliezen."

Hij is ervan overtuigd dat de meeste inwoners van Jenin een hekel hebben aan het vluchtelingenkamp, en aan de realiteit dat de hele sector ermee verbonden is. "Uiteindelijk, wil de meerderheid gewoon leven. Om in hun levensonderhoud te voorzien. Ze begrijpen dat het vluchtelingenkamp hen achteruit doet gaan. Dat de terreur die daar vandaan komt hen vernietigt. Ze zouden heel blij zijn als we die plek zouden aanpakken."

Dezelfde draaideur

Het vluchtelingenkamp van Jenin is altijd synoniem geweest met muquwama - Palestijns verzet. Vóór Operatie Verdedigingsschild in 2002, ging een stroom van terreuraanslagen in Israëlische steden uit van het kamp. Grote terroristen, voornamelijk van de Palestijnse Islamitische Jihad, opereerden ongestoord van hieruit, bouwden bommen en rekruteerden zelfmoordenaars.

De moeilijkste slag in Defensive Shield vond ook plaats in het kamp Jenin. Nadat andere steden op de Westelijke Jordaanoever betrekkelijk gemakkelijk waren ingenomen, stuitte het IDF in Jenin op onverzettelijk tegenstand - 23 soldaten, waaronder 13 reservisten, werden in één dag van gevechten gedood. Om de operaties in het kamp te voltooien, zette de IDF bulldozers in en verwoestte talrijke gebouwen. Het resultaat waren twee parallelle ethos: voor Israël - een compromisloze oorlog tegen terreur, tot een overgave; voor de Palestijnen - als ook een compromisloze oorlog tegen bezetting.

Moyal denkt dat de gebeurtenissen van Defensive Shield ook relevant zijn voor de huidige ronde. "Ze hebben gezien en gehoord wat we rond de twintigste verjaardag van Defensive Shield zeiden, en dat heeft hen opgewonden. Niet alleen wij willen een verhaal opbouwen, dat willen zij ook. Het is een verhaal dat hen voedt, en een deel daarvan komt van de terreuraanslagen en de pogingen tot terreuraanslagen die we nu zien."

De problemen van het vluchtelingenkamp in Jenin begonnen al voor de huidige terreurgolf. Al meer dan een jaar is het er onrustig. Het begon met de COVID en de daaruit voortvloeiende economische problemen, die altijd een grotere invloed hebben op de armen, en ging verder met de scherpe daling van de bestuurbaarheid van de Palestijnse Autoriteit in Noord-Samaria in het algemeen en in Jenin in het bijzonder. Als gevolg daarvan werd de Palestijnse veiligheidstroepen de toegang tot het kamp ontzegd, wat in wezen een onafhankelijke enclave is geworden, vol vertrouwen en vermetelheid. De gebeurtenissen bereikten een hoogtepunt toen gewapende mannen uit het kamp het Palestijnse politiebureau in Jenin begonnen te bestormen, een gebeurtenis die resulteerde in het ontslag van alle hoge veiligheidsfunctionarissen in het gebied.

"We hebben de Palestijnse Autoriteit gewaarschuwd en geëist dat ze zouden optreden om de bestuurbaarheid te herstellen, maar ze slagen daar niet in," zegt Moyal. "Ze zitten in een moeilijke positie. Er is een nieuwe politiecommandant, omdat ze de vorige eruit hebben gegooid, maar hij is op zijn hoede om gezien te worden als iemand die met ons samenwerkt. Deze week zag ik dat hij samen met de gouverneur van Jenin een bezoek bracht aan de rouwtent van de terrorist die de aanslag in Tel Aviv pleegde.

"Ik vroeg me af wat hij zelf denkt, want hij weet dat deze terroristen zijn vijanden zijn, en het is duidelijk voor hem dat het feit dat hij daar is een zeer problematische boodschap uitdraagt, omdat hij hen zelf omhelst en hen laat doorschemeren dat hij een van hen is. Ik kan het dilemma begrijpen waar hij voor staat, ook al maakte zijn aanwezigheid me daar echt kwaad."

Desondanks is Moyal ervan overtuigd dat samenwerking met het Palestijnse veiligheidsapparaat noodzakelijk is. "Het is waar dat ze bijna nooit het vluchtelingenkamp binnengaan omdat ze bang zijn, maar ik hoop dat ze in de toekomst weer naar binnen zullen gaan net zoals vroeger. Maar er is samenwerking met hen. Wij geven hen namen, en zij houden sommigen van hen vast - hoofdzakelijk wapenhandelaars en criminelen - hoewel het dezelfde draaideur is die we kennen uit het verleden. Ze houden hen vast en laten hen dan weer vrij."

'Er zijn geen beperkingen voor mij'

De IDF keerde pas begin februari terug naar intensieve operaties in Jenin. Tot dan heeft het gedurende een periode van enkele maanden openlijke en intensieve activiteiten vermeden in een poging om de Palestijnse veiligheidsdiensten in staat te stellen hun status te verbeteren. Dit was een bewuste beslissing die op alle niveaus werd goedgekeurd, vanuit het inzicht dat samenwerking op veiligheidsgebied tussen beide partijen noodzakelijk is voor de oorlog tegen het terrorisme.

Moyal verduidelijkt dat de afwezigheid van open operaties niet betekent dat er helemaal geen operaties waren. "Tijdens deze maanden hebben we ook heel vaak geopereerd, maar met verschillende methodes. Soms gingen we undercover, en soms lokte de Shin Bet de voortvluchtigen naar buiten en namen we ze gevangen. Alle kritiek dat we niets hebben gedaan is ver van de werkelijkheid."

Moyal stipt onder meer een artikel aan dat deze week in Israel Hayom verscheen, waarin een van zijn voorgangers, kol. (res.) Oren Zini, het gebrek aan operaties in Noord-Samaria in de maanden voorafgaand aan de huidige golf van terreur aan de kaak stelde.

"Ik opereer op elke plaats en op elk moment wanneer ik dat wil," verduidelijkt Moyal. "Er zijn geen beperkingen, en het gebruik van de term 'Gebied A' is onjuist. Het is een term die niet meer relevant is. Maar we willen wel dat er een Palestijnse veiligheidsaanwezigheid is, dat er recht en orde zal zijn en bestuur. Dat we een partner zullen hebben. Maar zelfs dan zullen we altijd volledige vrijheid van handelen voor onszelf behouden."

Bovendien meent hij dat, als onderdeel van deze verkeerde terminologie, een overdreven ethos is opgebouwd rond het vluchtelingenkamp. "Jenin is Gaza niet, ook al proberen ze voor zichzelf een verhaal van 'Klein Gaza' te produceren. Wat we hier hebben is een stelletje misdadigers die rondhangen en speelgoedsoldaatjes spelen. Ze zetten allerlei verwarde eenheden op en andere onzin, maar uiteindelijk is het geen leger. Er is hier niets zoals in de Tweede Intifada. Het komt niet eens in de buurt. We hebben het over een groep punks die te vol van zichzelf zijn geworden, en nu moeten we ze een klap op de neus geven en het hiermee afmaken."

Maar een overvol, extremistisch vluchtelingenkamp is geen kleine uitdaging. De bewoners zijn zeer ideologisch, zeer extreem, en sommigen van hen zijn bereid om tot het uiterste te gaan.

"Iedereen die in het vluchtelingenkamp is geboren, zal zichzelf altijd zien als iemand die daar vandaan komt. Kijk naar Zakaria Zubeidi. Zelfs toen hij een grote villa buiten het kamp had, zei hij altijd dat hij daar vandaan kwam. Voor hen is er respect. Het is ook wat het vluchtelingenkamp tot de kop van de slang maakte, en een brandpunt voor de bedevaart van alle onderdrukten en vertrapten. Ze gaan erheen, ontvangen een zegen, maken een testament op, krijgen een wapen en gaan een terreuraanslag plegen."

Moyal zegt dat de Shin Bet schat dat er honderden wapens en tientallen voortvluchtigen in het kamp zijn. Vorige week heeft Israël daar de plaatsvervangend commandant van de PIJ gevangen genomen, een hooggeplaatste figuur die verantwoordelijk is voor de hele terreurinfrastructuur van de organisatie in Noord-Samaria. "Het is echt een grote klap voor hen. Er zijn maar weinig diamanten op zijn niveau."

Elke operatie in het kamp is veel gecompliceerder dan een operatie ergens anders. "Ze zijn erg gevoelig en erg ervaren. Als ik een vuurpijl afschiet, zien ze het meteen en horen ze het en vluchten ze. Geconfronteerd met dit bewustzijn, moeten we andere methodes gebruiken. Ik heb geen probleem om met een bataljon binnen te komen, maar alle voortvluchtigen zullen ontsnappen. We proberen hen te verrassen en vermomd voor hen te opereren. Elke operatie op die manier is gevaarlijker, omdat de troepenmacht kan worden blootgesteld, maar het geeft ons ook een grotere kans op succes, ook al worden deze operaties vaak gewelddadig en gaan ze ook gepaard met schietpartijen."

De militaire operaties in Jenin zijn op 1 februari volledig hervat. "De richtlijn was om zoveel mogelijk schoon schip te maken voor de ramadan," zegt Moyal. "In maart hebben we meer dan 150 operaties uitgevoerd om verdachten te arresteren en terreurcomplotten in het kamp en elders te verijdelen."

De meeste offensieve operaties in het gebied worden uitgevoerd door de speciale troepen van de Golani-brigade, die actief zijn in het noordelijke deel van Samaria. De undercoveroperaties worden uitgevoerd door de National Counter Terror Unit en de Yamas (speciale eenheden van de grenspolitie), alsmede de Duvdevan-eenheid. Alle aanhoudingen zijn gebaseerd op inlichtingen van Shin Bet. In heel Judea en Samaria zijn sinds het begin van 2022 in totaal 530 Palestijnen aangehouden (waarvan 240 sinds de aanslag in Bnei Brak), en zijn 64 schietaanvallen verijdeld.

"Het leven van honderden Israëli's is gered dankzij aanslagen die we hebben verijdeld, zegt Moyal. Hij verwerpt de bewering dat de IDF nog eerder intensief had moeten optreden en twee grote terreuraanslagen had moeten voorkomen die van het gebied uitgingen en acht Israëli's vermoordden.

"Het is de wijsheid achteraf, meestal van voormalige [functionarissen]. Er zat een logica in wat we deden, en wanneer we informatie hadden over gezochte personen of terreuraanslagen, pakten we die aan met verschillende methoden. Terreur uitbannen lukt niet voor 100%, en zelfs nu kan er elk moment een aanslag plaatsvinden. Zelfs als er hier een muur is, zal het niet 100% veilig zijn. Ze zullen altijd in de lucht schieten in Tulkarm, en de kogels zullen op Bat Hefer vallen."

We houden geen troepen tegen

De golf van terreuraanslagen bracht de IDF tot een dubbele inspanning in Noord-Samaria: offensief - om gezochte mensen aan te houden en wapens te vinden, en defensief - om te voorkomen dat Palestijnen Israël illegaal binnenkomen, onder meer via de talloze gaten in de veiligheidsbarrière. Er zijn veel versterkingen naar het gebied rond Jenin gestuurd, waarvan de meesten langs het hek zijn geplaatst om fysiek te voorkomen dat mensen de grens oversteken.

"Natuurlijk ben ik bezorgd dat er weer een terreuraanslag uit mijn sector zal komen. Vandaag verwacht men van mij, met alle militaire middelen die ik tot mijn beschikking heb, dat ik de missie volbreng en terreuraanslagen voorkom, en dat verwacht ik ook van mijn mensen. Tot voor kort kwamen elke dag gemiddeld 7000 Palestijnen door de omheining binnen. De meesten van hen hadden werkvergunningen, maar ze sloegen liever de controles en de rijen over en kwamen binnen via de doorgangen. Op zondag staken er slechts 10 op die manier over. Dat is een fenomenale prestatie, maar het blijft een enorme uitdaging. Iedereen die de lijn oversteekt kan een terrorist zijn."

Het hek is een belangrijk element geworden in de economie van het gebied. "Het is een complete economie... Er zijn oplichters aan beide kanten. Iemand heeft zelfs een parkeerplaats opgezet, en ze nemen tien shekels [ongeveer 3 dollar] om elk Palestijns voertuig overdag te bewaken, totdat de illegalen naar huis terugkeren, en 400 voertuigen parkeren daar elke dag. Dat zijn enorme aantallen Palestijnen.

"De laatste keer dat we het hekgebied afsloten was toen de Palestijnse gevangenen ontsnapten uit de Megiddo Gevangenis. Bouwaannemers in Afula smeekten ons om de sluiting te versoepelen, omdat ze arbeiders nodig hadden om de appartementen af te maken, zodat ze de sleutels op de beloofde datum konden afleveren. Er waren ook telefoontjes van garagehouders in Hadera.

"Het hek is een verdedigingselement. Het is niet redelijk dat zoveel mensen zonder toezicht oversteken, en het is onze taak om dit te stoppen. Maar we moeten een oplossing vinden voor het economische probleem. Mensen moeten werken, om in hun levensonderhoud te kunnen voorzien. Deze maand is het kritiek, vanwege de ramadan - mensen hebben geld nodig voor het feest. Ze zullen wanhopig worden, en het is niet in ons belang om iedereen hier in een vijand te veranderen. De oplossing is om ze meer werkvergunningen te geven en ervoor te zorgen dat ze op een ordelijke manier in Israël aan het werk gaan. We moeten een militaire oplossing bieden, maar naar mijn mening is het de economie die zal winnen."

Moyal is zich ervan bewust dat hij niet zal worden afgerekend op het aantal aanslagen dat hij verijdelt, maar op elke aanslag die wordt gepleegd. "Het vereist dat we een zeer sterke verdediging handhaven en intensief doorgaan met missies om aanslagen te verijdelen. Ik ben bereid om de komende weken in een zeer hoog tempo door te gaan met operaties om de volgende terreuraanslag zo ver mogelijk weg te houden. Helaas ben ik niet geslaagd in deze missie met de terrorist die van hier kwam en Tel Aviv aanviel, maar we zullen alle nodige inspanningen blijven leveren om de volgende aanslagen te voorkomen."

Zijn belangrijkste missie is om terroristen te stoppen en tegelijkertijd illegale wapens te vangen. Net als bij de Arabische Israëli's, ligt de West Bank vol met allerlei soorten wapens. Vaak kruisen de twee gebieden elkaar, wanneer criminelen betrokken raken bij vijandige etno-nationalistische activiteiten. Een dergelijke episode werd onlangs door de Shin Bet (in samenwerking met de IDF en de politie) aan het licht gebracht, toen pogingen om wapens uit Jordanië, via de Palestijnse stad Tubas in het noorden van Samaria, naar criminele elementen in Umm el-Fahm te smokkelen, werden blootgelegd.

"De overdracht van wapens is een strategische bedreiging geworden," zegt Moyal. "Wat we hebben buitgemaakt was een druppel op een gloeiende plaat, maar als we doorgaan en erin slagen meer pogingen als deze te verijdelen, zal het een streep door de rekening zijn."

Hij twijfelt er niet aan dat de golf gestopt zal worden. "Het is een kwestie van tijd, druk en inspanning," zegt hij. "We werken elke dag, elke nacht, en uiteindelijk zullen we iedereen bereiken. Niemand hier houdt krachten tegen."

Hij is zich ervan bewust dat sommige gevallen een aanzienlijke uitdaging vormen, zoals eenzame terroristen die niet op de radar van de Shin Bet staan en hun plannen met niemand delen, zoals de terrorist die de aanslag in Tel Aviv pleegde. "Hoe meer we de golf stoppen, hoe meer we de motivatie van deze individuen om te handelen zullen verminderen, want ze worden vooral gemotiveerd door inspiratie."

'Kijken met een onvriendelijk oog'

Lt. Col Matan Feldman is commandant van de Golani special forces, die al een maand in het gebied opereert. Hij kwam hier na vier maanden training, de helft in het noorden en de helft in Tze'elim, voor toekomstige gevechten in Gaza. Intussen zijn de botsingen in Jenin, waar zijn soldaten de laatste weken meer dan 100 voortvluchtigen hebben aangehouden. "We hoeven niemand uit te leggen wat we aan het doen zijn," zegt hij. "We zien het met onze eigen ogen en stoppen het met onze handen. Iedereen begrijpt dat ze hun huizen verdedigen."

Feldman (34) woont in Ariel en is getrouwd en heeft vijf kinderen. Hij diende in de Egoz-eenheid en heeft zijn hele carrière in het veld doorgebracht. Net als Moyal is hij al maanden niet thuis geweest, en het is niet duidelijk wanneer hij weer een shabbat met zijn gezin zal doorbrengen. "Dit is de missie, we klagen niet," zegt hij.

Maar Moyal heeft wel kritiek op de houding van de Israëlische samenleving ten opzichte van mensen in uniform. "Ik voel me niet op mijn gemak als ik in uniform rondloop, want de mensen kijken niet vriendelijk naar ons," zegt hij. "Ik weet niet hoe mijn pensioen is. Wie heeft daar tijd voor? Ik ben hier, werk zonder pauze, en mijn vrouw is alleen thuis om acht kinderen op te voeden, zonder hulp.

"In mijn vorige functie, als operationeel officier bij het Zuidelijk Commando, ging ik ook niet veel naar huis. Tijdens Guardian of the Walls [in mei 2021], sliep ik wekenlang op kantoor. Maar toen ik aan mijn functie begon, kreeg ik een e-mail van een of andere eerste luitenant van de generale staf, waarin stond dat ik van operationeel niveau B naar operationeel niveau D was gezakt, wat betekende dat mijn salaris werd verlaagd. Ik sliep als een hond in het kantoor, ik werkte non-stop, maar ze zagen me als een klerk.

"Hier in de [Jenin] divisie, heb ik een inlichtingen officier, een superster. Als ik een aanval lanceer, staat zij achter me. Ze werkt 24/7, met een enorme last en verantwoordelijkheid, en ze wordt beschouwd als een 'jobnikit,' [ondersteunend personeel] omdat ze een inlichtingenofficier is en geen gevechtssoldaat. Ze heeft een missie, en ze heeft een belang, maar ze krijgt een beschamend salaris, en aan de buitenkant denkt iedereen dat ze een miljonair is.

"De jongere generatie onder ons ziet dit, en ze begrijpen dat dit is hoe de staat hen behandelt. Ze zitten in een echte crisis. Ook in de toekomst zullen er bedreigingen en golven van terreur zijn, en als we willen dat de besten hier zijn en de vijand bestrijden, moeten we daar een einde aan maken. Anders hebben we een ernstig probleem."

Bron: 'Jenin isn't Gaza – they're playing toy soldiers' - www.israelhayom.com