De dreiging van een burgeroorlog in Europa

Sociale crises in Europa dreigen deze winter te escaleren.

László Bernát Veszprémy - 18 oktober 2022

De Russisch-Oekraïense oorlog heeft in 2022 al heel wat verschrikkingen veroorzaakt, maar deze winter zou wel eens een nieuw schrikbeeld kunnen opdoemen: een burgeroorlog. De Duitse sociaal onderzoeker Piotr Kocyba verwacht een nieuwe, gewelddadige golf van protesten nu het continent kouder wordt. Kocyba, die werkt aan de Technische Universiteit Chemnitz en bestuurslid is van het Berlijnse Instituut voor Protest- en Bewegingsonderzoek, beweert dat rechtsextremisten de gemoederen al verhitten, maar ook links wil burgers oproepen tot straatdemonstraties. "Als de crisis langer duurt, kan niet worden uitgesloten dat zich terroristische groepen vormen, zoals het geval was tijdens de anti-vluchtelingprotesten", verklaarde de onderzoeker aan Duitse media.

Kocyba staat niet alleen. "De rijkste landen van Europa lopen in de winter een groter risico op burgerlijke onrust, waaronder straatprotesten en demonstraties, als gevolg van hoge energieprijzen en stijgende kosten van levensonderhoud," schrijft Reuters. En volgens Torbjorn Soltvedt, hoofdanalist van Verisk Maplecroft: "Het zou niet verbazen als sommige ontwikkelde landen in Europa tijdens de winter ernstigere vormen van burgerlijke onrust gaan zien." Dit was voordat Reuters meldde dat Europa zich schrap zou moeten zetten voor uitval van mobiele telefonie, omdat er momenteel in veel Europese landen niet genoeg back-up systemen zijn om een wijdverspreide stroomstoringen op te vangen.

Ook de autoriteiten zijn niet optimistisch. Stephan Kramer, voorzitter van de binnenlandse inlichtingendienst van de deelstaat Thüringen, vertelde de Duitse omroep ZDF dat hij verwacht dat "legitieme protesten geïnfiltreerd zullen worden door extremisten...en dat het waarschijnlijk is dat sommige protesten gewelddadig zullen worden". Ze zullen waarschijnlijk erger zijn dan wat we al gezien hebben. "Wat we tot nu toe hebben meegemaakt in de Covid pandemie in termen van deels gewelddadige confrontaties op sociale netwerken, maar ook in de straten en op pleinen, leek in vergelijking waarschijnlijk meer op een kinderverjaardagsfeestje," zei Kramer.

John Laughland, visiting fellow aan het Hongaarse Mathias Corvinus Collegium, is weliswaar sceptisch over de "macht van de straat", maar verwacht dat "we ons op onbekend terrein begeven. Als de stroom uitvalt, als mensen het koud hebben, als de voedselvoorziening uitvalt, als de mobiele telefoonnetwerken uitvallen... omdat ze batterijen hebben en als de stroom te lang uitvalt, werken ze misschien niet meer", zullen de resultaten "onvoorspelbaar" zijn.

Deze waarschuwingen komen misschien als een verrassing voor degenen die niet letten op de sociale desintegratie van West-Europa in het afgelopen decennium. Maar Europa heeft de afgelopen tien jaar een reeks escalerende sociale crises meegemaakt, van grote stijgingen van de kosten van levensonderhoud, tot massale immigratie en de pandemische lockdowns. Een winter zonder energie zou wel eens de druppel kunnen zijn die de emmer doet overlopen.

In 2018 bracht de Gele Vesten-beweging in Frankrijk 300.000 mensen op straat in meer dan duizend protesten tegen de stijging van de dieselprijs, die gemiddeld 1,51 euro per liter bedroeg (vandaag bedraagt de prijs 1,65 euro per liter). Ze staken brandjes aan, haalden straatnaamborden neer, richtten barricades op, trokken straatstenen op en gooiden die naar de politie terwijl ze leuzen riepen tegen de liberale president Emmanuel Macron. De Yellow Vest demonstranten waren blanke Europeanen van middelbare leeftijd uit arbeiderswijken. Is Frankrijk klaar voor de opstand van geïmmigreerde moslimjongeren uit de getto's wanneer de kachels koud worden en de batterijen van de telefoons leeg raken?

De "protestcultuur" van immigrantenjongeren is de afgelopen twintig jaar goed gedocumenteerd. In Frankrijk verbranden elke oudejaarsavond duizenden auto's, en in de herfst van 2005 werden meer dan 8.000 voertuigen vernield. Natuurlijk hebben de liberale media hier moeite mee. Een artikel uit de Franse editie van Local leest bijna als een stuk uit de Onion: "Waarom steken de Fransen auto's in brand op oudejaarsavond? ... Dat komt door een oude Franse traditie waarbij jongeren in bepaalde delen van steden tientallen auto's in brand steken." Merk op dat het gebruik van de term "jongeren" hier, zonder bijvoeglijk naamwoord, newspeak is voor "immigranten".

Ondertussen kan het nieuws uit Zweden in april nauwelijks worden gemaskeerd door zulk creatief woordgebruik: "Verschillende dagen van onrust in Zweden, aangewakkerd door het verbranden van de Koran door een extreem-rechtse groep, hebben ten minste 40 mensen verwond, zei de politie op maandag, en riep op tot meer middelen om het geweld aan te pakken," meldde France24. Tientallen politieauto's werden verbrand. Christelijke Zweden steken zelden hun buurt in brand om de Koran te verdedigen: dit was duidelijk een daad van immigranten. Maar het was slechts een herhaling van eerdere voorvallen: in 2018 werden in het hele land 80 auto's in brand gestoken door "jongeren", en soortgelijke gebeurtenissen vonden plaats in 2013.

Deze rellen zijn zo gewoon dat ze zelfs in tv en films zijn verbeeld. Onlangs vertelde de Franse actiefilm Athena het verhaal van een massale opstand van immigranten tegen de Franse politie na de dood van een jong groepslid. De film wordt op grote schaal uitgebracht via Netflix (trailer). Maar de Duitse serie Dogs of Berlin uit 2018, ook nu op Netflix, geeft misschien een nog beter beeld. Het televisieprogramma vraagt niet alleen aandacht voor de mogelijkheid dat immigrantenbendes in opstand komen, maar ook voor de neonazigroepen die klaar staan om munt te slaan uit zo'n crisis die langzaam groeit onder de oppervlakte van een liberaal utopia. (trailer.)

Weinig onderwerpen zijn zo controversieel als het vooruitzicht van een burgeroorlog tussen immigrantengroepen en neonazi's in Europa. Het onderwerp is een mijnenveld. Wie extreem-rechts geweld niet krachtig genoeg veroordeelt, kan gemakkelijk beschuldigd worden van het "witwassen" van de daders. Tegelijkertijd zijn veel conservatieven in Europa er zo ziek van dat alles en iedereen als "extreem-rechts" wordt bestempeld, dat ze niets meer willen horen over de echte neonazi-dreiging.

Natuurlijk ligt de verantwoordelijkheid voor elk geweld in morele en juridische zin uitsluitend bij de daders en de aanstichters. Tegelijkertijd mag niet worden vergeten dat verschillende maatschappelijke verschijnselen voortdurend met elkaar in wisselwerking staan, en dat massamigratie in de sociologische literatuur en de internationale journalistiek wordt beschreven als een van de belangrijkste redenen voor de versterking van extreem-rechtse opvattingen. Ook dit snijdt aan twee kanten.

Sommigen hebben getheoretiseerd dat Europese moslimgemeenschappen kunnen worden aangevallen door extreem-rechtse terroristen als reactie op de internationale aanslagen van islamistisch terrorisme, en dat dergelijk geweld kan leiden tot verdere radicalisering van de geïmmigreerde moslimgemeenschappen. Na de aanslagen van 2015 in Parijs merkte journalist Jeff Guo in de Washington Post op dat veel moslimgemeenschappen in West-Europa en Noord-Amerika na de jihadistische aanslag waren bedreigd; dit was veelzeggend omdat, zoals de titel van zijn artikel luidde: "Het haten van moslims speelt de Islamitische Staat recht in de kaart."

In de jaren na de migrantencrisis van 2015 is de mogelijkheid van een burgeroorlog tussen islamitische en extreem-rechtse terroristen in Europa steeds vaker besproken door onderzoekers en politici. In een zeldzaam geval van tweepartijdige consensus gaven de libertaire islamkritische Ayaan Hirsi Ali, de Britse "antifascistische" NGO Hope not Hate en de Franse president Emmanuel Macron allemaal toe dat het vooruitzicht van een "burgeroorlog" tussen moslims en extreem-rechts gevaarlijk dichtbij was: toegegeven, Macron sprak van een "burgeroorlog" in verband met de burqa-kwestie. In een presentatie van 2019 vatte Péter Keresztes, het hoofd van de Hongaarse civiele inlichtingendienst, de situatie samen: "nu het anti-islamisme in het Westen toeneemt, wordt de moslimgemeenschap aangevallen, en de jihadisten willen misschien wraak nemen."

Andere Europese autoriteiten lijken het daarmee eens te zijn; het Nederlandse Nationaal Coördinatiebureau voor Veiligheid en Terrorismebestrijding hekelt al geruime tijd de groei van zowel extreem-rechts als islamitisch extremisme (zie Bron: hier en hier). Blijkbaar kun je een land van 17 miljoen niet overspoelen met 100.000 migranten zonder spanningen te veroorzaken. Het is vermeldenswaard dat na de meest beruchte extreem-rechtse aanslagen in Duitsland in de afgelopen periode, zoals de schietpartij in Hanau in 2020 en de ramkraak in Volksmarsen in februari 2020, de autoriteiten de bescherming van voorzieningen van de moslimgemeenschap hebben versterkt. Na de schietpartij in maart 2019 in Utrecht, waarbij een moslimdader voorbijgangers doodde, sloot de Nederlandse politie ook de moskeeën in de stad, duidelijk uit angst voor een extreem-rechtse tegenaanval.

Maar de aanslag in Utrecht wijst op een nog zorgwekkender trend. Deze islamitische aanval was zelf een reactie op een bloedbad in een moskee in Christchurch, Nieuw-Zeeland, in dezelfde maand, die op zijn beurt een reactie was op aanvallen op christenen door moslims in het Verre Oosten. Uit het optreden van de Europese autoriteiten blijkt duidelijk dat zij bang zijn voor een opeenvolging van terreuraanslagen, waarbij jihadisten en neonazi-terroristen als reactie op aanslagen in verschillende delen van de wereld een bloedbad aanrichten onder onschuldige christenen en moslims in Europa.

Zullen de Europese steden deze winter in brand vliegen? Hoewel het onmogelijk is om precies te weten wat er zal gebeuren, lijken massale protesten en burgerlijke onrust zo goed als onvermijdelijk: in Tsjechië en Duitsland wordt al geprotesteerd. Ik zou hier graag wat krantenberichten over de onrust citeren, maar helaas lijkt de gevestigde orde blind te zijn voor deze protesten. Ondertussen heeft Steve Hanke van het Cato Institute er een video van geplaatst.

Ook op andere plaatsen is de algemene ineenstorting al begonnen. In januari, voor het begin van de Oekraïense oorlog, viel de regering van Kazachstan bijna door gewelddadige protesten als gevolg van de stijgende inflatie. "De ontevredenheid over de inflatie is snel toegenomen in Kazachstan, waar gewelddadige onrust heeft geleid tot de inzet van buitenlandse vredestroepen. De snelheid waarmee de protesten tegen de brandstofprijzen in Kazachstan escaleerden tot een bredere uitdaging voor het regime zal andere regeringen in de regio zorgen baren, op hun hoede voor een demonstratie-effect op hun eigen burgers", aldus Economist Intelligence.

Zelfs in maart van dit jaar hadden de hoge energiekosten al tot onrust geleid in delen van Europa. De Associated Press meldt dat in Spanje "demonstranten 's nachts brandende banden op een snelweg gooiden. ...De politie arresteerde zes mensen en stelde 34 anderen in onderzoek, aldus het ministerie van Binnenlandse Zaken. Stakende truckers zijn ook beschuldigd van het gooien van stenen naar vrachtwagens die deze week nog werken, het scheuren van ladingzeilen, het doorprikken van vrachtwagenbanden en het bedreigen van werkende chauffeurs met geweld."

Misschien zal de tijd de Hongaarse premier Viktor Orbán weer gelijk geven. "Het is dan ook geen wonder dat mensen die boos zijn en zich bedrogen voelen, de ene na de andere regering hebben vervangen die de [anti-Russische] sancties heeft ingevoerd," zei hij een paar weken geleden in een toespraak voor het Hongaarse parlement, verwijzend naar het vernietigende verlies dat Italiaans links heeft geleden tijdens de recente verkiezingen. Gezien de komende koude, en hete spanningen tussen extreem-rechts en islamistische extremisten, zou het heel goed kunnen dat voor de winter voorbij is, verschillende andere globalistische Europese regeringen zullen volgen.

OVER DE AUTEUR

László Bernát Veszprémy is Hongaars historicus en hoofdredacteur van Corvinák, het populair-wetenschappelijk tijdschrift van het Mathias Corvinus Collegium.

Bron: The Threat of Civil War in Europe - The American Conservative