Waarom deze Poolse Holocaustwet anders is dan alle andere wetten

28 februari 2018 - door Daniel Krygier

Analyse: Waarom deze Poolse Holocaustwet anders is dan alle andere wetten

Waarom was er een internationale opschudding tegen Polen? En waarom was men bijna stil over soortgelijke Holocaustwetten in andere Oost-Europese landen?

Ten tijde van dit schrijven komt er een Poolse regeringsdelegatie naar Israël voor gesprekken over de onlangs opgestelde, controversiële Poolse Holocaustwet. De wet is door Israël, de VS en de EU bekritiseerd vanwege wat wordt gezien als een beperking van de vrijheid van meningsuiting en van het onderzoek naar de wreedheden die Polen hebben begaan tegen Joden tijdens en na de Holocaust. Verschillende Oost-Europese landen zoals Oekraïne en Letland hebben echter soortgelijke aan de Holocaust gerelateerde wetgeving die Israël en de internationale gemeenschap nauwelijks hebben opgemerkt.

Men zou zelfs kunnen stellen dat de voorgestelde Poolse Holocaust-wetgeving geïnspireerd is door de strengere nationalistische wetgeving in landen als Letland en Litouwen. De Baltische staten vergelijken de nazi-misdaden in grote mate met communistische misdaden die aan Joodse communisten worden verweten. De wetgeving in de Baltische staten doen aan witwassen van de anti-Joodse misdaden die door de lokale bevolking zijn begaan. En het stelt Letland en Litouwen voor als "zuivere slachtoffers". In werkelijkheid hebben vooral lokale antisemitische medewerkers in de Baltische landen hele Joodse bevolkingsgroepen vermoord.

De samenwerkingspercentages met de nazi's waren daarentegen veel lager in Polen dan in de Baltische staten en Oekraïne. Polen was ook een van de weinige door nazi's bezette landen waar nazi-Duitsland geen enkele maatregel van zelfbestuur toestond. De Poolse regering is in Londen in ballingschap gegaan en veel Polen hebben tegen de nazi's gevochten.

Waarom is er dus een internationale opstand geweest met protesten tegen Polen, maar was men vrijwel stilzwijgend over gelijksoortige, eerdere aan de Holocaust gerelateerde wetten in andere Oost-Europese landen? Een belangrijke reden is dat Polen wordt gezien als het epicentrum van de Holocaust. Terwijl de vernietigingskampen nazi-Duits waren, bevonden ze zich voornamelijk op Pools grondgebied.

"Racisme van lage verwachtingen"

Door het lidmaatschap van de Europese Unie zijn de verwachtingen van de Vrije Wereld ten aanzien van Polen veel hoger dan die van landen als Oekraïne. Dit racisme van lage verwachtingen is vergelijkbaar met het contrast tussen de anti-Israëlische obsessie van de internationale gemeenschap en het negeren van ernstige misdaden van Arabische en islamitische dictaturen. De aanwezigheid van sterke sentimenten tegen Rusland in het Westen verklaart waarom de Vrije Wereld de revisionistische Holocaustwetgeving in landen die vijandig staan tegenover Moskou, zoals Oekraïne en de Baltische staten, grotendeels negeert.

De nauwe betrekkingen van Israël met Polen verklaren ook waarom de reacties uit Jeruzalem en de Joodse wereld zo sterk waren richting van de Poolse Holocaustwet. De eigen liberale zelfkritiek van Polen is een andere reden waarom de controversiële wetgeving van Warschau veel meer internationale aandacht heeft gekregen dan de veel strengere wetgeving in andere Oost-Europese landen. Veel liberaal gezinde Polen verzetten zich tegen het beleid van hun eigen nationalistische regering en hebben zich aangesloten bij de internationale kritiek. In tegenstelling tot de Baltische landen hecht Polen veel waarde aan zijn betrekkingen met Israël en de Joodse wereld. Het feit dat Polen een delegatie naar Israël heeft gestuurd om de meningsverschillen over de Holocaustwet uit te werken, moet worden gezien als een bron van gematigd optimisme voor de toekomst met betrekking tot de Pools-Israëlische betrekkingen.

Bron: Analysis: Why this Polish Holocaust law is different from all others