Gaza - Lieberman krijgt een ‘onvoldoende'

Liebermans benoeming tot Minister van Defensie wekte verwachtingen van een kwalitatief andere aanpak dan die van zijn voorganger - één die merkbaar robuuster en vastberadener zou zijn. Helaas was dat niet zo.

Door Martin Sherman - 9 augustus 2018

Kort nadat Avigdor Liberman tot minister van Defensie was benoemd, schoten twee Palestijns-Arabische terroristen bijna een dozijn klanten neer in een bekende coffeeshop op een paar honderd meter van het Ministerie van Defensie en het IDF Hoofdkwartier in Tel Aviv, waarbij ze vier mensen doodden en de rest verwondde.

Helaas was het symbolisch

Dit incident was in veel opzichten een voorspellend symbool voor de toekomst. Want het voorspelde dat veel van de hoop die op de Lieberman werd gevestigd ongegrond zou zijn, waaruit bleek dat zijn oorlogszuchtige, masochistische retoriek weinig heeft gedaan om de vastbeslotenheid af te schrikken van de Palestijnse-Arabieren om Joden te doden.

De lezers zullen zich herinneren dat na een jaar lang te hebben geweigerd zich bij Netanyahu's coalitie aan te sluiten en de linkse oppositie op zijn minst passief te versterken, - Lieberman erin slaagde de aanlokkelijke positie van Minister van Defensie in te nemen - ondanks de matige prestaties van zijn partij bij de verkiezingen van 2015, waarbij ze bijna de helft van haar zetels in de Knesset verloor en daarmee de perversiteit van het Israëlische politieke proces onderstreepte.

Zijn benoeming tot Minister van Defensie, in de plaats van de toenmalige Lt-Gen (res) Moshe "Bogey" Yaalon, die door velen werd gezien als te terughoudend in de aanpak van de Palestijnse terreur, wekte verwachtingen van een kwalitatief andere aanpak dan die van zijn voorganger - één die merkbaar robuuster en vastberadener zou zijn, assertiever en agressiever.

Helaas was dat niet zo.

Het is waar dat er enkele indrukwekkende operaties hebben plaatsgevonden tegen Iraanse doelen in het noorden, en het defensiebedrijf, waarvan de Lieberman de leider is. En hij kreeg aanzienlijke lof voor de operationele en inlichtingencapaciteit die hij heeft laten zien. Maar beperkte aanvallen op specifieke doelwitten, hoe indrukwekkend ook, zijn geen aanwijzingen van een globaal strategisch blauwdruk - niet met betrekking tot het noordelijke front (met inbegrip van de formidabele capaciteiten van Hezbollah) en zeker niet in het zuiden, dat letterlijk en figuurlijk in brand is gestoken door het terreurregime dat deze ongelukkige kustenclave regeert.

De immoraliteit van terughoudendheid

Het was Ariel Sharon, de dader van de rampzalig mislukte unilaterale evacuatie van Gaza in 2005, die de ongelukkige zin "Beperking is kracht" uitsprak om zijn inactiviteit tegen Palestijns-Arabische terreur te rechtvaardigen - in het bloederige 2002 bloedbad binnen het Park Hotel in de badplaats Netanya. En zijn hand dwong het ondernemen van operatie Defensive Shield.

Natuurlijk kan deze benadering van terughoudendheid enige verdienste hebben als de tegenstander het ziet als een goedaardig gebaar van grootmoedigheid van een aanzienlijk machtiger tegenstander, die een verzoenende tegenaanval uitlokt op weg naar een minnelijke oplossing in het conflict tussen hen.

Als het echter in plaats daarvan wordt gezien als een teken van zwakte, dat alleen maar de kans biedt op verder geweld, heeft het die verdienste niet. Integendeel, het is zelfs schadelijk en contraproductief.

Dat laatste is ontegenzeggelijk het geval met betrekking tot de Palestijns-Arabieren in het algemeen en Hamas in Gaza in het bijzonder.

In dergelijke omstandigheden is terughoudendheid een beleid dat niet alleen geen enkele praktische maar ook geen enkele morele verdienste heeft. Want het doet niets anders dan Israëlische burgers in gevaar brengen.

Op donderdagochtend werd Israël wakker met het nieuws dat "terughoudendheid" bijna een groep kinderen had gedood, toen een inkomende raket uit Gaza het park waarin ze speelden net miste. Dit volgde op een ander incident, enkele weken geleden, toen een raket op een kleuterschool terecht kwam, gelukkig was het gebouw nog leeg toen hij de school raakte vlak voor de opening van de dag.

De rampzalige gevolgen van terughoudendheid

Hoe onverstandig het beleid van "terughoudendheid" is gebleken, wordt duidelijk onderstreept door de gebeurtenissen ter plaatse.

Terwijl Israël "terughoudendheid" heeft betracht, hebben de islamisten van Gaza hun offensieve capaciteiten razendsnel uitgebreid, zonder enige angst te koesteren voor wie dan ook, toen Israël in 2005 Gaza verliet.

Terwijl Israël "terughoudendheid" toonde, verbeterde Hamas het bereik van hun raketarsenaal van maximaal 5 km tot 100 km en hun explosieve lading van 500 gram tot 100 kg.

Terwijl Israël "terughoudendheid" toonde, groef Hamas een doolhof van terreurtunnels, ontwikkelde een marine, bedacht brandstichtingsvliegers die duizenden hectaren landbouwgrond, bossen en natuurreservaten hebben verwoest, en is nu bezig met het verwerven van drone-capaciteit die waarschijnlijk, ten minste gedeeltelijk, de multi-miljard shekel kostende en anti-tunneldrempel langs de grens met Gaza zal neutraliseren.

Er is gesuggereerd dat Israël terughoudendheid heeft betracht in het zuiden, omdat het het noordelijke front als een potentieel groter bedreiging beschouwt, waarop de aandacht moet worden gericht voordat er grootschalige actie wordt ondernomen in Gaza.

Dit argument is zowel verontrustend als onheilspellend - het is hoogst tegenstrijdig.

Immers, als de grootste zorg het Noorden is, dan zou de operationele logica toch voorschrijven dat de IDF de dreiging in het Zuiden zo snel mogelijk neutraliseert, in plaats van haar maandenlang te laten aanslepen, zodat ze bij een uitbarsting in het Noorden niet op twee fronten tegelijk hoeft te vechten. Het beleid van terughoudendheid zorgt er immers vrijwel voor dat Hamas zijn militaire dapperheid vrijwel intact houdt en op elk gewenst moment naar eigen keuze kan inzetten. En wat zou een meer opportuun moment zijn om dit te doen dan wanneer de gevecht in het Noorden oplaait.

Het spook van een confrontatie met twee fronten pleit er dus voor om de terughoudendheid op te geven ten gunste van een krachtiger en resoluter optreden, hetwelk het toekomstige probleem zou kunnen voorkomen voordat het zich aandient.

Gaza: Probleem is conceptueel en niet operationeel

Het probleem van de strategie van Israël ten aanzien van Gaza (of het gebrek daaraan) is conceptueel, niet operationeel. Immers, het is moeilijk te geloven dat, zonder politieke/diplomatieke beperkingen, het IDF Gaza niet binnen enkele dagen zou kunnen overlopen. Als dat niet het geval is, zou dat zeer verontrustend zijn.

Het feit dat niet voor een dergelijke koers wordt gekozen, is dus niet te wijten aan operationele beperkingen. Het is eerder te wijten aan het feit dat Israël nog steeds gevangen zit in het idee - of liever de illusie - dat de Palestijns-Arabieren op een gegeven moment, in tegenstelling tot al het bestaande bewijs, naar voren zullen komen als een toekomstige vredespartner. Zo worden alle maatregelen die een buitensporige verwoesting tot gevolg kunnen hebben, vermeden, zodat de kansen op verzoening in de toekomst niet in gevaar komen.

Deze claim kan natuurlijk worden weerlegd door historische precedenten, waarin verzoening pas werd bereikt nadat de ene partij onaanvaardbare schade aan de andere had toegebracht en haar had gedwongen haar nederlaag en overgave toe te geven.

Maar ook al zijn sommige van deze voorbeelden niet relevant voor het Israëlisch-Palestijnse conflict, één ding is duidelijk: het beleid van terughoudendheid heeft ondubbelzinnig gefaald om iets te bewerkstelligen dat vaag lijkt op een gewenste reactie van Hamas. Het heeft de terreurorganisatie alleen maar de kans gegeven om een steeds grotere bedreiging te worden voor Israël en zijn burgers.

Het is dan ook duidelijk dat de tijd is gekomen om af te stappen van "terughoudendheid" als dominant element in het Israëlische beleid ten aanzien van Gaza en dat Israël zijn beleid moet baseren op wat de Palestijns-Arabieren werkelijk zijn - en zichzelf moet verklaren wat ze zijn - niet op wat het zou willen dat ze zijn. Israël moet zich dan ook verhouden tot de Palestijns-Arabieren, niet als een toekomstige vredespartner, maar als een onverbiddelijke vijand die op vernietiging uit is en voor wie "terughoudendheid" slechts een uitstel is om zijn vijandigheid aan te scherpen.

De kwestie van de "bijkomende slachtoffers"

De onvermijdelijke conclusie van dit alles is dat er veel drastischer militaire maatregelen nodig zijn om de kwestie Gaza op te lossen.

Het is natuurlijk gemakkelijk om vanuit het geklimatiseerde comfort van mijn huis dergelijke dwangmaatregelen te bepleiten. Dit maakt de noodzaak ervan echter niet minder dwingend - in het bijzonder voor de mensen in de duidelijk minder gunstige omstandigheden in de boerderijen, dorpen en steden die grenzen aan Gaza.

Het vooruitzicht van grootschalige militaire acties doet onvermijdelijk de vraag rijzen naar bijkomende burgerslachtoffers. In dit opzicht wordt de grotere burgerbevolking steevast afgeschilderd als het ongelukkige slachtoffer van haar tirannieke terroristische leiderschap. Dit is een ernstige misvatting van de werkelijkheid, want zoals ik in het verleden herhaaldelijk heb gezegd is de bredere bevolking van Gaza de smeltkroes waarin dat leiderschap is gevormd en waaruit het is voortgekomen, niet het slachtoffer ervan.

Dit wil niet zeggen dat er geen inspanningen moeten worden geleverd om onbedoelde schade voor niet-strijders te beperken. Dat zouden het zeker moeten doen! Tenzij de regering van Israël echter meer waarde hecht aan Palestijnse dan aan de Israëlische slachtoffers, mag nevenschade onder de vijandelijke bevolking geen doorslaggevende operationele beperking vormen voor militaire acties die bedoeld zijn om de inwoners van het Zuiden blijvende veiligheid te bieden.

Omkering van het oorzakelijk verband

Helaas lijkt de toon van het huidige gesprek in de richting te gaan van het verlenen van bepaalde voordelen aan Gaza in ruil voor het staken van de vijandelijkheden.

In een wereld van rede en fatsoen zou dit ondenkbaar moeten zijn! Sterker nog, Hamas belonen in plaats van te straffen voor zijn agressie zou zowel contraproductief als immoreel zijn. Bovendien was dit het patroon in eerdere campagnes en heeft dit alleen maar geleid tot voortdurende en escalerende vijandigheid. Het zou bijna crimineel stompzinnig zijn om een dergelijke dwaasheid te herhalen.

Helaas is het grootste deel van het gesprek over Gaza hopeloos verstrikt in wat Benjamin Netanyahu ooit een "omkering van causaliteit" noemde. Want in tegenstelling tot wat algemeen wordt gedacht, zijn de erbarmelijke sociaaleconomische omstandigheden in de door terreur geteisterde enclave niet de oorzaak van de anti-Israëlische antipathie die er woekert; het is de etterende anti-Israëlische antipathie die de oorzaak is van deze erbarmelijke sociaaleconomische omstandigheden.

De ellende en ontbering in Gaza zijn het resultaat van keuzes die door de Gazanen zijn gemaakt, niet van een lot dat het land door Israël is opgedrongen. Ze zijn inherent aan de joodofobe politieke aspiraties van de Palestijns-Arabieren, en Israël mag niet worden opgeroepen om zich met hen te verzoenen en zeker niet om hen te belonen.

Je zou kunnen verwachten dat Lieberman als Minister van Defensie het voortouw zou nemen bij het uiteenzetten van zo'n standpunt.

Wat moet er gebeuren?

De recente opflakkering van het geweld uit Gaza, in combinatie met de opgebouwde ervaring van de laatste kwart eeuw en de toenemende aanwezigheid van de Jihadi-elementen in de aangrenzende Sinaï leidt tot de onvermijdelijke conclusie, dat hoe onaantastbaar ook, Israël kan alleen bepalen wie Gaza controleert - en wat er uit Gaza komt - als het Gaza zelf controleert.

De enige manier waarop het dit kan doen en tevens de behoefte tr vermijden om voor onbepaalde tijd over "een ander volk" te heersen, is deze "andere mensen" te verplaatsen - met een royale financiering - om de emigratie van de niet-oorlogvoerende Gazanen naar derde landen te bevorderen - wat zeker een humaner resultaat schijnt dan hen toe te staan om onder hun huidige voorwaarden weg te kwijnen.

Dit is duidelijk een scherpe afwijking van de conventionele wijsheid, en een grootscheeps offensief op het gebied van publieksdiplomatie - zoals ik al langere tijd bepleit heb om de uitvoering ervan te vergemakkelijken - dat we duidelijk moeten maken waarom emigratie wordt gestimuleerd, wat voor verbijsterende offers Israël heeft gebracht - en niets heeft opgeleverd - door alternatieve wegen te proberen, en uitleggen waarom het afzien van een dergelijke verplaatsing en rehabilitatie alleen maar nog meer tragedies en trauma's zal veroorzaken voor zowel de Jood als de Arabier.

Natuurlijk zal Israël, samen met de positieve aansporingen om te vertrekken, negatieve verblijfsbelemmeringen moeten invoeren door aan te kondigen dat het geleidelijk alle diensten aan niet-Israëlische bevolkingsgroepen zal ontzeggen. Immers, als de voortzetting van levering aan nutsvoorzieningen wordt gebruikt om Israëlische burgers in gevaar te brengen, is het duidelijk immoreel om met die levering door te gaan.

De sombere keuze: Arabieren in Gaza of Joden in de Negev

De bittere waarheid is dat als er geen dramatische verandering komt in de aanpak van Gaza, het huidige patroon van terugkerend geweld zal blijven escaleren en het is onwaarschijnlijk dat de Joodse inwoners van het zuiden deze realiteiten voor onbepaalde tijd zullen blijven ondergaan.

Dit is dan ook de sombere keuze waar het Israëlische leiderschap voor staat. Er zullen Arabieren zijn in Gaza, of Joden in de Negev. Beide zullen er niet zijn!

Als Minister van Defensie Lieberman dit niet begrijpt, en dienovereenkomstig zal handelen, is het onwaarschijnlijk dat hij zijn huidige cijfer van “onvoldoende" zal verbeteren.

Martin Sherman is oprichter en uitvoerend directeur van het Israëlisch Instituut voor Strategische Studies.

Bron: INTO THE FRAY: Gaza - Liberman gets an “F” - Israeli Frontline