Hoewel hij misschien een beginner is in buitenlands beleid, zou Donald Trump dramatische veranderingen kunnen teweegbrengen in de mondiale arena.
Door Prof. Efraim Inbar - 18 december 2016
De Amerikaanse President-Elect Donald Trump mist ervaring in buitenlands beleid. Tijdens de verkiezingscampagne gaf hij geen uitgebreide kijk op mondiale zaken. Hij bood bij stukjes en beetjes zijn ideeën aan (het bouwen van een muur langs de Mexicaanse grens, de Amerikaanse ambassade in Israël naar Jeruzalem, verkleinen van de NAVO, en de eis dat de bondgenoten hun defensie-uitgaven zouden verhogen). Globaal uitte hij isolationistische gevoelens naast inconsistente en onvoorspelbare gedachten. Zijn focus ligt in ieder geval op de binnenlandse aangelegenheden.
Toch zou Trump de waarnemers kunnen verrassen. In feite duidt het er al wel op dat hij duidelijke voorkeuren heeft in mondiale zaken. Het lijkt erop dat hij houdt van Rusland (of in het bijzonder van Vladimir Putin) en antipathieën heeft tegen China, de twee krachtigste internationale spelers buiten de VS om. Trump bewondert Putin waarschijnlijk als een sterke, charismatische leider, die de intentie heeft om Rusland weer groot te maken. Trumps benoeming van Rex Tillerson als minister, een man met uitstekende contacten in Moskou, geeft signalen van een geplande ontdooiing in de Amerikaans-Russische betrekkingen.
In tegenstelling daarmee, wanneer Trump naar China kijkt, dan ziet hij een economische concurrent die moet worden gesnoeid in zijn groei. Trump denkt dat de Amerikaanse industrieën en banen zijn gestolen door China, en dat Beijing ten onrechte hoge valuta- en productgebonden belastingen vraagt voor de VS-producten. Trump week reeds af van Amerika's gekwalificeerde “één China"-politiek (die teruggaat tot 1979) door middel van een telefoontje met de Taiwanese president Tsai Ing-wen. Dit, samen met de aanwezigheid van de sterke Taiwan supporters in de nieuwe regering, en Trumps recente ontmoeting met premier Abe van Japan, geeft de hint dat Trump wel eens naar een beleid van confrontatie met China toe kan gaan.
Het is mogelijk dat deze bewegingen zuiver tactisch zijn, en gericht op het beveiligen van een betere positie in de opening van onderhandelingen over de elementen bij de bilaterale betrekkingen van de VS met China, maar Trump zal spoedig horen van zijn buitenlands beleid en defensie adviseurs dat een groeiend China de grote uitdaging is om "Amerika weer groot te maken" in geopolitieke zin.
Handelend op zijn fundamentele instincten, kan Trump misschien wel geschikt zijn om een diplomatie als Kissinger te voeren, zonder in het bezit te zijn van Kissingers historische, strategische en intellectuele bagage. Trump zou streven naar ontspanning met Rusland en het inschakelen van Putin tegen China.
Als dit gebeurt, zou het een radicale verschuiving betekenen in het wereldwijde machtsevenwicht, die de Amerikaanse invloed in internationale zaken aanzienlijk zou kunnen verbeteren. Bovendien heeft het potentieel voor Ruslands integratie in het westen. Rusland is immers, cultureel een deel van de westerse beschaving, op vele manieren. Voor de hand liggende voorbeelden zijn de Russische literatuur, muziek en ballet en natuurlijk het christelijke erfgoed.
Trump lijkt ook te weinig geduld te hebben met de Europese bondgenoten, die liever zien dat de VS het grootste deel van hun defensie-last zal dragen.
De Amerikaanse houding na de koude oorlog ten aanzien van Rusland was zeer problematisch. In de jaren 1990 was er een gelegenheid om Rusland in de Westerse architectuur te brengen. Een Rusland dat gekenmerkt werd door een weer oplevend christendom en een verlangen om zich te moderniseren kon een integraal onderdeel zijn geworden van de westerse wereld, en een millennium-lang schisma eindigen - of tenminste, tot een waardevolle bondgenoot worden.
Maar de uitbreiding van de NAVO en de EU naar het Oosten, heeft de historische Russische gevoeligheden genegeerd en de dreigings-perceptie verhoogd van de Russische leiders die de koude oorlog hadden verloren. Een Westen dat probeert om Oekraïne politiek in te lijven, zo dicht bij Moskou's kerngebied, en de oplegging van economische sancties, en Ruslands daarop volgende stappen aangaande de Krim en Oekraïne zijn de recentste voorbeelden van westerse geopolitieke fouten, die Rusland wegduwden.
De Westerse druk op Rusland heeft ook geleid tot een gedeeltelijk Chinees-Russische verbond. De Chinese demografische dreiging in Siberië en de strijd over Centraal-Azië werden opzij gezet om een anti-Amerikaans front te vormen.
Trump lijkt klaar te zijn om zich in een andere richting te verplaatsen. In juli 2016 trotseerde kandidaat Trump de politieke correctheid door te zeggen dat hij zou overwegen de Krim te erkennen als Russische grondgebied, evenals de opheffing van sancties tegen Rusland. Hij kon heel goed kan accepteren dat de Oekraïne naar de Russische invloedssfeer gaat.
Trump lijkt ook weinig geduld te hebben met de Europese Bondgenoten die liever zien dat de VS het meeste van hun defensie-last zal dragen. Het valt nog te bezien of Trump kundig zal zijn om de anti-Russische en anti-Putin sentiment in het Congres te overwinnen, met name onder de Republikeinen. Velen van hen zijn meedogenloos in betrekking tot de schendingen van de mensenrechten door Moskou (terwijl ze meer vergevingsgezind zijn over die gepleegd worden door Peking).
De grote vraag is natuurlijk of er een Russisch 'voor wat, hoort wat' zal zijn. Trump is zakenman en zal in ruil iets waardevols verwachten. Hij zal zichtbare voordelen moeten krijgen voor het markeren van een grote deal met Rusland in het Congres en naar het Amerikaanse volk toe.
Zal Rusland zover zijn dat het een einde maakt aan haar vriendelijke betrekkingen met het radicale regime in Iran om een ware Amerikaanse bondgenoot te worden in de strijd tegen de militante islam? Zal het genoegen nemen met een kleiner door Assad geregeerd Syrië, zonder de Iraanse en Hezbollah controle? Zal Rusland flexibel genoeg zijn om een einde te maken aan hun territoriale conflict met Japan over de Koerilenmeer Eilanden en een versterking van de anti-China herschikking?
Trump verwacht waarschijnlijk dat Rusland deze stappen zal ondernemen, maar zal Putin een historische gok nemen en zich op een lijn met het westen stellen, zoals Peter de Grote heeft gedaan?
Er zijn nog geen duidelijke antwoorden. Van haar kant moet Israël zich bewust zijn van het feit dat een Trump-regering in staat zal zijn tot een radicale verandering in de mondiale zaken. De wijzigingen naar het grote beeld dat Trump zou produceren, kunnen noodlottige gevolgen hebben voor de Joodse staat. Israël moet ijverig werken aan het bevorderen van haar belangen in deze nieuwe omgeving, en inspelen op een sterk strategisch partnerschap met de VS en een goede werkrelatie met Rusland.
Efraim Inbar is emeritus hoogleraar politieke studies aan Bar-Ilan University, en oprichter-directeur van het Begin-Sadat Centrum voor Strategische Studies (1993-2016), en medewerker aan het Midden-Oosten-Forum.
Bron: Can Trump construct a new world order? - - Articles -
De BESA Center inzichten worden gepubliceerd door de vrijgevigheid van de Greg Rosshandler familie