Turkije en de EU: het Kodak-moment

door Burak Bekdil | 14 december 2014

De waarheid is dat Turkije al langer dan een halve eeuw bezig is voor een volledig EU-lidmaatschap en een dik fotoboek uitgeeft vol met van diezelfde lachende gezichten, de meesten van hen leven niet meer. Maar zowel de Unie als de aanvrager weten dat Turkije mijlenver weg staat uit de buurt van de EU op het gebied van cultuur en sociaal-politiek. Turkije is soms zelfs vijandig tegenover Europa.

Afgaande op de vrolijke foto-momenten die de afgelopen week in de pers verschenen, evenals de gerelateerde verklaringen van de Europese Unie [EU] en Turkse machtigen, zou men geneigd te denken dat de zaken goed komen tussen Ankara en Brussel. De feiten, zoals zo vaak, het is heel anders dan wat de lachende gezichten en het herhaalde optimisme onthult.

Op 6 december bezocht de Turkse Minister-president Ahmet Davutoglu, vergezeld van negen Turkse kabinetsleden, zijn Griekse tegenhanger, Antonis Samaras, in Athene, waar de leiders van deze traditionele Egeïsche rivalen vrolijk de grote verschillen verdoezelden en steun uitspraken voor nauwere betrekkingen.

Davutoglu zei dat Turkije de terugkeer steunt van de Parthenon marmeren friezen naar Griekenland. Dat was lief. Maar niemand kan het schelen of Turkije het doet, of de terugkeer van de oude friezen niet ondersteunt. En Samaras zei dat hij Turkije's zoektocht ondersteunde voor een EU-lidmaatschap, mits men de toelatingseisen vervulde. Dat was ook lief, behalve dat Griekenland dezelfde formulering van Turkije herhaalde en Turkije de toelatingseisen al heeft te vervullen sinds 1987.

Beide leiders hebben de hoop uitgesproken dat gesprekken over de hereniging van het verdeelde eiland Cyprus binnenkort zullen worden hervat, waarschijnlijk particulier wetend dat zelfs al zouden de gesprekken worden hervat, ze snel weer zouden afbreken. Deze auteur betwijfelt ernstig of de beide leiders zich herinneren konden hoeveel rondes van besprekingen al hebben plaatsgevonden, aangezien Turkije het noordelijke derde van het eiland in 1974 is binnengevallen in reactie op een Grieks-Cypriotische coup die was gericht op een annexatie van Cyprus door Griekenland.

Voor zijn deel zei Davutoglu, dat "het zeer belangrijk is dat de harten en geesten elkaar ontmoeten." Maar buiten de spirituele sfeer van de harten en geesten die daaraan voldoen, is er de werkelijkheid. Turkije heeft gedreigd haar marine naar de oostelijke Middellandse Zee te zenden als Cyprus doorgaat met haar gezamenlijke plannen met Israël en Egypte om te zoeken naar olievelden. De drie mediterrane buren hebben de dreiging genegeerd en zijn nu verder gegaan met de exploratie ervan.

Blij met deze nieuwe - maar blijkbaar nep - ontspanning met Griekenland, heeft Davutoglu zich terug gehaast naar Ankara voor het ontvangen van een hoog-geprofileerde EU-delegatie in een verdere uitwisseling van beleefdheden: Federica Mogherini, de EU hoge vertegenwoordiger voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid; Johannes Hahn, Europees commissaris voor het Europees nabuurschapsbeleid en de onderhandelingen over de uitbreiding; en Christos Stylianides, de EU-commissaris voor humanitaire hulp en crisisbeheer. Een nieuw foto-moment met een glimlach, en letterlijk wat zinloos praten over fotografie.

Na hun gesprekken riep het Turkse team de EU op tot het "zichtbaar maken" van de dialoog tussen Ankara en Brussel door de "Turkse leiders uit te nodigen naar de EU-vergaderingen en hen op te nemen in EU familiefoto's." De Unie moet "praktische formules vinden om de Turkse leiders uit te nodigen aan de EU-vergaderingen om deel te nemen aan familiefoto's van de Unie en op deze wijze zichtbaar maken voor het publiek," zei de Turkse EU-Minister Volkan Bozkır op 8 december.

De waarheid is, dat Turkije al langer dan een halve eeuw bezig is voor een volledige EU-lidmaatschap, en een dik fotoboek uitgeeft vol met dezelfde lachende gezichten, de meeste van hen leven niet meer. Maar zowel de Unie als de aanvrager weten dat Turkije mijlen weg staat uit de buurt van de EU op het gebied van cultuur en sociaal-politiek. Turkije is soms zelfs vijandig tegenover Europa.

Slechts een week voordat de EU-machtigen in Ankara aangekomen waren, beschuldigde de Turkse President Recep Tayyip Erdogan de westerse [christelijke] Staten dat zij "niet hielden van ons [moslims]," maar van de olie, goud, diamanten en de goedkope arbeidskrachten uit de islamitische wereld" en dat ze "ons [moslims] dood willen zien en wensen dat onze kinderen sterven."

Eerder had Erdogan al een paar keer publiekelijk gezegd dat Turkije zou streven naar lidmaatschap van de Shanghai Cooperation Organization (SCO) in plaats van toetreding tot de EU, als ze de kans zou krijgen (SCO lid-staten zijn Rusland, China, Kazachstan, Kirgizië, Tadzjikistan en Oezbekistan - ongetwijfeld een betere pasvorm voor Turkije dan de democratische normen.)

Allemaal hetzelfde, de EU blijft op haar beurt dit spel ook spelen. "We besloten zo vroeg in ons mandaat te bezoeken om de goede stappen te zien die de nieuwe Turkse regering heeft genomen in het EU-toetredingsproces," was Mogherini's gedeeltelijk begrijpelijke eufemisme.

De EU kan niet de deur dichtgooien in Turkije's gezicht vanwege vele geopolitieke redenen. Maar het moet zich realiseren dat het bijna al haar invloed op het Turkse bestuur heeft verloren richting de pro-EU-hervormingen in de afgelopen tien jaar of zo. Terwijl de Europeanen hun tijd verspilden met zelfbedrog - dat de Turkse islamisten in feite pro-EU waren, en islamistische hervormers - was Turkije bezig met een plan zich om te zetten, niet als een lid, maar naar een moslimuitdaging, wat haar leiders privé zien als vijandig aan het "christendom".

Vandaag zegt slechts een derde van de Turken zij dezelfde waarden delen "met het christelijke Europa". Bijna 80% van hen zegt dat zij geen christen zouden willen hebben als buurman.

Turkije staat op plaats 154 op de wereldindex voor de vrijheid van de pers, volgens Reporters Without Borders.

Eerder dit jaar plaatste Freedom House een prestigieus Instituut Pro-Vrijheid, Turkije in de categorie van de landen die het etiket hebben van "niet vrij". Turkije staat na Rusland als tweede in het schenden van de burgerlijke vrijheden, volgens het Europees Hof van de mensenrechten. Op dezelfde manier, na Rusland, beschikt Turkije over's werelds tweede grootste politiemacht, 475 politieagenten per 100.000 inwoners.

Turkije heeft onder de islamitische regel scherpzinnig de pretentie dat het een EU-lidmaatschap wil, terwijl het in werkelijkheid een diepe afkeer heeft van de "christelijke" cultuur; en de EU-leiders doen alsof Turkije op een dag zal toetreden tot de club, terwijl ze weten dat het niet zo zal zijn.

Ironisch genoeg, slechts een dag voordat de EU-delegatie in Ankara arriveerde, ontkende de Turkse schrijver Orhan Pamuk, die de Nobelprijs voor de literatuur won in 2006, wat hij noemde een klimaat van "angst" in zijn land. Een paar jaar eerder beweerde hij dat de "post-islamisten" Turkije in de EU zouden brengen.

Bron: Turkey and EU: The Kodak-Moment