Oekraïnes puinhoop: gemaakt in de EU
door Peter Martino | 3 maart 2014
De situatie zou anders zijn geweest als in april 2008 het westen het NAVO-lidmaatschap met de Oekraïne en Georgië had uitgebreid. Rusland zou het nooit gedurfd hebben om troepen op NAVO-grondgebied in te zetten.
Aangezien Europa zich verzette tegen toelating van Oekraïne tot de NAVO, had men niet moeten komen met de verleiding in de richting van de Oekraïners met het EU-lidmaatschap, met daarbij een verscherping van de tegenstellingen tussen de Oekraïners en hun etnische Russische minderheid.
Het lijkt een tragische maar harde les te zijn van de geschiedenis dat Joden vaak gedwongen zijn om de rol te spelen van de kanarie in de mijnschacht. Vandaag zijn we getuige van dit fenomeen in Oekraïne.
Terwijl de situatie in Oekraïne, waar nationalisten vorige week de pro-Russische president Viktor Yanukovych hebben afgezet, nu aan het verslechteren is, ontvangen Joden klappen van beide zijden. Ze worden gewantrouwd door de Oekraïense nationalisten, evenals door de pro-Russische separatisten.
Met een Oekraïne dat afzakt naar een burgeroorlog, zijn er aan beide zijden mensen die de "Joodse samenzweringen" de schuld te geven en Joodse doelen aanvallen. De Joden echter zijn niet verantwoordelijk voor de crisis in Oekraïne. Aan de Europese Unie is het voor het grootste deel te wijten. Oekraïne is een etnisch gemengd land met een grote Russische minderheid. Behoud van het evenwicht is relatief goed in stand gehouden, totdat de EU de problemen begon aan te stoken.
Een recent gebouwde synagoge in Kiev, die werd ingehuldigd in januari 2012. Het hek in de voorgrond is onleesbaar door een swastika.
De onrust in Oekraïne begon vorig jaar november, nadat President Yanukovych weigerde een associatieovereenkomst te ondertekenen met de EU, en in plaats daarvan nauwere economische banden met het naburige Rusland aanknoopte. Oppositiepartijen ensceneerden demonstraties in Kiev, die werden bijgewoond door hoge EU-figuren, zoals de Duitse en Nederlandse ministers van buitenlandse zaken, die zich afgelopen december vermengden met demonstranten, die de indruk wekten dat de Europeanen naar Oekraïne zouden komen voor steun, als de provocaties tot een conflict zouden leiden met Rusland. Ondertussen was Baroness Catherine Ashton, die het gezicht is van de EU-diplomatie is, in plaats van de Oekraïense zenuwen te kalmeren, bezig haar aandacht te besteden aan kritiek op Israël, en Iran te helpen met het regelen een nucleaire deal met het westen.
[ Editor: Frans Timmermans moet nu misschien op de blaren zitten, waaraan hijzelf heeft meegeholpen. ]Oekraïnes Russische etnische minderheid heeft een meerderheid in de oostelijke provincies van het land en op het Krim-schiereiland. De Krim is een regio met een meerderheid aan etnische Russen, en werd een deel van Oekraïne in 1954, toen Sovjetleider Nikita Khrushchev, die zelf deels van Oekraïense afkomst was, het vanuit Rusland aan Oekraïne overgaf, waar het de status geniet van een autonome regio. Vorige week, toen het lokale Parlement van de Krim reageerde op de afzetting van Janoekovitsj, die haar leider was, kondigde de pro-Russische politicus Sergiy Aksyonov een referendum aan over onafhankelijkheid van de Krim, welke op 30 maart zal worden gehouden.
Er is weinig twijfel over dat de separatisten van de Krim dit referendum zullen winnen. Rusland, dat haar grootste marinebasis heeft in Sevastopol op de Krim, lijkt te streven naar een "Abchazië scenario". Abchazië is een autonome regio van Georgië, welke een onafhankelijkheidsverklaring uitgaf in 2008, nadat de Russische troepen de regio binnenvielen. Maar afgezien van Rusland en Venezuela erkent nauwelijks een land deze onafhankelijkheid. Niettemin heeft Georgië niet langer de controle erover, en de situatie ter plaatse is dat het wordt geregeerd door de etnische Russische leiders, terwijl de rest van de wereld het niet lijkt te schelen.
Ondanks het rammelen met de sabels door Oekraïnes interim-president, Oleksandr Turchynov, die verklaarde dat "Oekraïnes leger haar taken zal vervullen", en de Amerikaanse President Barack Obama aan zijn "bezorgdheid" uitdrukking geeft over de implementatie van de Russische troepen in de Krim en de schending van de Oekraïense territoriale integriteit, is er weinig twijfel dat het westen zich uiteindelijk bij een situatie zal neerleggen waarbij de Krim de facto onder Russische controle komt, net zoals het ingestemd heeft met de Russische controle van Abchazië.
De situatie zou anders zijn als in april 2008 het westen het NAVO-lidmaatschap met Oekraïne en Georgië had uitgebreid. Rusland zou het nooit gedurfd hebben om troepen in te zetten op NAVO-grondgebied. Maar hoewel Amerika bereid was om het NAVO-lidmaatschap voor Oekraïne en Georgië te overwegen, waren de Europeanen - in het bijzonder Duitse bondskanselier Angela Merkel - ertegen.
In maart 2008 verklaarde Merkel dat "landen verstrikt in regionale conflicten geen NAVO-leden konden worden", en noemde vervolgens uitdrukkelijk Georgië en Oekraïne. Later dat jaar, in augustus, vielen Russische troepen Abchazië binnen. Evenzo is dit het uiteindelijke lot van de Krim en Oekraïne wat in maart 2008 is geregeld. De huidige waarschuwingen van Merkel en andere Europese leiders aan de Russische President Vladimir Putin, dat "de wereld toekijkt" of "de territoriale integriteit van Oekraïne zal worden behouden", zijn volkomen hypocriet. Poetin weet dat de Europeanen Oekraïne weg ondertekenden zes jaar geleden. Als Obama militair ingrijpen zou overwegen in de Krim, zouden de Europeanen de eersten zijn om daar tegen te adviseren. In de jaren 1930 waren de Europeanen niet bereid om te "sterven voor Danzig". Vandaag zijn ze niet bereid om te sterven voor Kiev, laat staan voor de Krim. In feite mag het westen zich gelukkig prijzen als Poetin alleen voor de Krim gaat, in plaats van de feitelijke afscheiding van de gehele oostelijke helft van Oekraïne door te drukken.
Gezien het feit dat Europa zich verzette tegen de toelating van Oekraïne tot de NAVO, had men niet moeten komen met de verleiding naar de Oekraïners van het EU-lidmaatschap, met een verscherping van de tegenstellingen tussen de Oekraïners en hun etnische Russische minderheid. Als gevolg van dit roekeloze beleid heeft de Oekraïne zo ongeveer de territoriale controle over de Krim verloren en is iedereen slechter af.
Gelukkig voor de naar schatting 350.000 mensen van de Joodse bevolking in de Oekraïne, de derde grootste Joodse Gemeenschap in Europa, is er nu Israël. Vorige week zond het in Rusland geboren Knessetlid Rina Frenkel, die in Kiev leefde voordat hij permanent naar Israël kwam in 1990, een brief aan Minister-president Netanyahu, en vroeg hem om te beginnen met een onmiddellijke reddingsinspanning voor de Oekraïense Joden, om te voorzien in een schema om Joden te helpen te emigreren naar Israël, verwijzend naar de Oekraïense geschiedenis, die vol zit met antisemitische moorden en pogroms.
Ze had ook kunnen wijzen naar de geschiedenis van Europa, dat een blind oog heeft voor het Joodse lijden - een van de redenen waarom het bestaan van Israël als een veilige haven voor Joden, helaas, nog steeds zo belangrijk is.